Gielis vanden Vyvere (November 1501)

Metadata Letter of grace of Gielis vanden Vivere (November 1501) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 634, f.75r-77v Transcribed by Guido Demuynck Dutch Original transcription Modern transcription f.75r f.75v-f.76r f.76v-f.77r [f.75r°] Remissie van dootslage voere gielis vanden vivere Philips byder gracien goids Ertshertoge van Oistryck hertoge van bourgoingnien van lotharingen van Brabant van stier van karenten van Crain van limborch van luxemborch ende van gelre Grave van vlaenderen van habspurg van thirol van artois firette van kieburgh van artois van bourgoingnen palsgrave ende palatyn van henegauwe ^ lantgrave van elzaten marcgreve van burgau ende des heylichs rycs van hollant van zeelant van namen ende van zutphen mercgreve des heylichs roemschen rycs ende fiert van kyeborch van namen ende van zutphen grave heere van van burgau lantgrave in elsaten van upter windischenmarq vrieslant upter windischenmarg van Portenauw van salins ende van mechelen Doen te wetene allen luyden jegewoirdich ende toecomende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van gillis vanden vyvere goessins zoone ledertauwer poirter ende inwonende van onser stede van ghend inhoudende hoe inde vrye antweerpssche maerct naer sincxen lestleden die voirs. suppliant aldair gecommen zynde met vele andere inwonende van onser voirs. stede van ghend ende onder dandere met drion vander varent pieter de pottere lodewyc sapont arnt sanders Jacop de pottere wylen Joos vanden gavere pieter braem ende willem donderdaige zu ghingen alle te samen logieren in huere gewoenlycke herberge ende bleven dien avont etende met hueren weert ende tsamen aldus gheten hebbende siende dat noch gheenen tyt en was [f.75v°] slapen te gaen ghingen alle oft een deel van hein uuyt huer voirs. herberge in meeningen te gaen bancketteren alsoe zy deden in welcken banckette tgelach gerekent synde de voirs. wylen Joos vanden gavere seyde totten voirs. suppliant betaelt myn gelach wair op de selve suppliant antwoirdde ben ic u yet schuldich ic sal u wel betalen ende dair mede stont up ende betrack naer zyn herberge dair hy ghinck slapen met anderen zyne medegesellen ende de voirs. wylen Joos bleef een wyle tyts achter ende corts daernaer quaem oick ter herbergen weert ende comende ande camere dair de voirs. suppliant ende andere te bedde lagen cloppende ande duere vander selver camere, inde welcke de weert ziende dat de voirs. Joos niet gecommen en was een bernende keersse gelaten hadde ende soe geringhe als de voirs. wylen Joos inde voirs. camere gecommen was ghinck totten bedde vanden voirs. suppliant hem heetende cock boeve ende hem ghevende vele andere quade scandelicke ende onverdragelick woirden hem oic verwytende dat hy alsoe arm gewordden was als hy waer up den voirs. suppliant antwoirdde totten voirs. Joos dat zwygen ende slapen comen soude of hy soude hem de kele afsteken ende int selve gekyf soe ghinck de keerse uuyte de voirs. wylen Joos persevererende altyts in zyn quaet spreken soe dat hem de voirs. suppliant noch eens seyde compt slapen dair ghy de nacht voerleden geslapen hebt waer up de selve wylen Joos noch nyet te vreden zynde seyde dat hy by hem nyet slapen en wilde heetende den suppliant dief ende anderssins dit hoorende byden voirs. [f.76r°] suppliant ende ziende dat hy des voirs. wylen Joes nyet quyte en conste gewordden stont up van synen bedde in zyn hemde ende nam een cortte dagge die hy by hem geleet hadde ende gaf dair mede den voirs. wylen Joos een steke up een van zyne scouderen van welcker steke hy omtrent drie daigen daernaer te ghend gevoert zynde quaem van levende lyve ter doot ende hoewel die voirn. suppliant de vrienden ende magen vanden dooden gezoent ende te vreden gestelt heeft vanden voirs. dootslage geschiet als voirs. es nyetmin duchtende rigeur ende strancheyt van justicien hy en soude hem nyet durren houden keeren commen noch converseren bynnen onse landen ende heerlicheyden maer sal dair uuyt moeten bliven ende leven in anderen vreymden landen in groiter aermoeden ende ketimcheyde in dien onse gracie ende genade hem hier up nyet gedeelt ende verleent en wordde Alsoe hy seeght Ons zeere oitmoedelic dair om biddende Soe eest dat wy die saken voirscreven overgemerct willende den voirn. gillis suppliant gracie ende ontfermherticheyt hier inne voirderen ende prefereren voer rigeur ende strangheyt van justicien wy hebben den selven suppliant genegen wesende tot zyn voirs. bede ende supplicatie inden gevalle als boven vergheven geremitteert ende quytgescholden vergheven [f.76v°] remitteren en schelden quyte uuyt onse zunderlinge gracie by desen onsen brieve tfayt ende dootslach boven verclaert mitgaders alle peynen ende bruken corporelle ende criminelle dair inne hy ter cause van dien mit datter aencleven mach mesbruyct ende gevallen mach wesen jegen ons ende justicie ende hebben hem als te desen gerestitueert ende wedergestelt restitueren ende wederstellen tot zyn goede name fame ende geruchte in onse landen ende heerlicheyden ende tot alle zyne onverbuerde goeden in dien hy er eenighe heeft in alder voegen ende manieren als hy was voer de toecomste vanden voirs. dootslage imposerende hier op scilende ende eewich zwygen onsen procureur generael ende allen anderen onsen richteren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringe alder werck eerst gedaen der partie geinteresseert in dient noch nyet gedaen en es ende eenige dair toe dient civillyck alleenlick Behouden oic dat hyt jegens ons civilick beteren sal nae gelegentheyt vander mesdaet ende de weerde van zynen goede ter taxacie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrauwen die cancellier ende luyden van onsen raide [f.77r°] in Brabant die wy dair toe commiteren ontbieden dair om ende bevelen den selven onsen cancellier ende luyden van onsen raide in Brabant dat by hen geroepen die ghene die dair over behoeren geroepen te zyne zy procederen wel ende dueghdelic ter verifficatie ende interinemente van desen onsen jegewoirdigen brieve naer huere voirme ende inhouden ende dat gedaen zynde ende de voirs. civile beteringe getaxeert ende betaelt in handen vanden ghenen van onse rentmeesters diet behoeren sal die gehouden wert rekening bewys ende reliqua dair af te doen tot onsen proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange zy onse marcgreve scout amman …

Gerard Poulet (February 1630)

Metadata Letter of grace of Gerard Poulet (February 1630) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 657, f.84v-86v. Transcribed by Claude Verset French Original transcription Modern transcription f.84v-f.85r f.85v-f.86r f.86v [f.84vo] n° 39 Remis[sion] pour Gerard Poulet Ph[i]l[pp]es etc. Scavoir faisons A tous presents et a venir Qu’avons Receu l’humble supplication de Gerard Poulet contenant qu’au jour de la s[ain]te magdaleine l’an seize cent vingthuict estant a Galmare terroir de la ville et franchise Terhulpen, en la taverne dite de materne, y sont arrivez quattre freres appellez de surnom les Bodavignis, et y ont beu parensemble quattre ou cinq pots de bierre estans bons amis, et le fils de la maison beuvant avecq eulx. Et comme il ne voulut rien payer, mais print querelle contre un aultre rompant les plats de terre [f.85ro] jusques a cincq, le suppliant sest mis entre deux pour empescher du mal, ce que voians lesdicts quattres freres sont venuz avecq espee et fourche disans du suppliant A nous ce bougre icy quoy qu’il n’avoit querelle avecq personne et l’ont assailly par deux le blessant en deux endroicts a la teste ce que sentant et voyant son sang si inocente- ment espandu, leur a plusieurs fois prie de le laisser aller, mais en vain, crians et jurans de le vouloir tuer comme ils tas- choient d’effectuer de plus en plus. Cause quele Suppliant se voiant tellement oultrage jusques a la mort a este force de tirer son cousteau pour la deffence necessaire de sa vie, avecq lequel se servant contre les outrages desdi[t]s quattre freres il auroit donne deux coups a un d’iceux appelle Lambert dont il est allé de vie a trespas le septiesme jour apres l’ayant devant sa mort pardonne au suppliant comme se voit par l’accord en estant , comme aussy plusieurs poincts demonstrans a loeil combein le suppliant est excusable en cette, ce que consideré et que ledit accord y y est ensuivy, ledit Suppliant prioit treshum- blement pour la passion et mort de n[ot]re S[eigneu]r Jesu Christ qu’il nous pleust luy par- donner ce qu’il at mesusé en ce que dessus et luy en faire depescher nos l[ett]res de Remission a ce servantes pour ce est il. Que nous [f.85vo] le choses dessusdictes considerees et surce eu l’advis du mayeur de la franchise Terhulpen, audit Gerard Poulet Suppliant inclinans favorablement a sa dicte supplication et luy veuillans en ce preferer grace et misericorde a la rigeur de justice avons au cas sus dict quitté remis et pardonne, quittons remettons et par- donnons de grace especialle par cettes le cas et homicide dessusdict avecq toutte peine et amende corporelle et criminelle en quoy pour cause et occasion d’icelluy cas il a et peult avoir mesprins ou estre encouru envers nous et justice, et l’avons quant a ce restitué et restituons par cettes a ses bonne fame et renommee en n[ot]redit pays de Brabant et par tous ailleurs et a ses biens non confisquez s’ancuns y en a, ainsi quil estoit avant l’advenue dudit cas, imposant sur ce silence perpetuelle a notre Procureur g[e]n[er]al et a tous aultres noz justiciers et officiers quelz conques et aussi a ceux de noz vassaulx, Satis- faction preallablement et avant toute oeuvre faicte a la partie interessee si faite elle n’est et aucune y chiet civi- lement tant seulement Pour veu quele dict Suppliant sera tenu d’amender le dict [f.86ro] cas envers nous civillement selon l’exigence du cas et la faculté de ses biens et aussi de payer les fraiz et mises de justice, le tout a l’arbitrage et tauxation de noz Tres- chers et feaulx les Cancellier et gens de n[ot]re Conseil en Brabant que nous commettons a ce. Si mandons et commandons a nosd[i]t Cancellier et aultres gens de n[ot]redit Conseil que (appellez ceux qui pource ce feront a appeller) ilz procedent bien et deuement a la verification et interine- ment de ces p[rese]ntes et a l’abitrage et tauxation desd[ite]s amende fraiz et mises de justice ainsi quil appartiendra, lequel interinement ledit Suppliant sera tenu de re- querir et soy presenter en personne en n[ot]re dit Conseil endeans six mois prochainement venants et ce faict et le dicts amende civile fraiz de mises de justice tauxez mo- derez et payez et la et ainsi qu il appar- tiendra, ils et tous aultres nos justiciers et officiers et aussi ceux de noz vassaulx facent f seuffrent et laissent le dict suppliant de n[ot]re presente grace remission et pardon selon et par la forme et ma- niere que dict est, paisiblement plainement et perpetuellem[ent] jouyr et user Sans en celuy faire mettre ou donner ne souffrir [f.86vo] destre faict ouis ou donne ores ne pour le temps a venir en corps ne en biens quelque destourbier ne empeschement au contraire, ains si son corps ou aulcuns de sesdicts biens non confisquez estoient ou sont pour ce prins arrestez ou empeschez, les mectent ou facent mettre incentinent et sans delay a pleine delivrance Car ainsi nous plaist il, et afin que ce soit chose ferme et stable a tousiours nous avons faict mettre n[ot]re zeel a ces pre- sentes Saulff en aultres choses n[ot]re droict et aultruy le sien en tout. Donné en notre ville de Bruxelles au mois de febvrier en l’an seize cent et trente et de noz reg- nes le neufiesme, Embas sur le ply estoit escrit par le Roy, et soubsigne Steenhuyse. N/A f.84v-f.85r f.85v-f.86r f.86v [f.84vo] n° 39 Remis[sion] pour Gerard Poulet Ph[i]l[pp]es etc. Scavoir faisons A tous presents et a venir Qu’avons Receu l’humble supplication de Gerard Poulet contenant qu’au jour de la s[ain]te magdaleine l’an seize cent vingthuict estant a Galmare terroir de la ville et franchise Terhulpen, en la taverne dite de materne, y sont arrivez quattre freres appellez de surnom les Bodavignis, et y ont beu parensemble quattre ou cinq pots de bierre estans bons amis, et le fils de la maison beuvant avecq eulx. Et comme il ne voulut rien payer, mais print querelle contre un aultre rompant …

Francois Rozart (May 1544)

Metadata Letter of grace of Francois Rozart (May 1544) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 686, f.470v-471v. Transcribed by Ghislaine Vanderick French Original transcription Modern transcription f.470v f.471r-471v [f.470vo] Remiss[io]n po[ur] franch[ois] Rozart Charles etc. Scavoir faisons a tous p[rese]ns et avenir no[us] avoir receu lhumble supplication de Francoys Rozart pouvre honneste jeusne [com]paignon a marier labourier de bonne fame et reno[m]mee [con]ten[ant] co[m]me au mois de septembre dernier led[it] suppl[ian]t estant avecq feu lors vivant charles calle au soupper en la maison de la vesve de feu henry loups au villaige de mellin en[s] n[ot]re Rom[m]ant pays de brabant lieu de sa nativite se prindrent a avoir joyeuses parolles gabber et jouer ensemble. Dont finablement led[it] feu se corroucha tellement quil donna ung si grand coup de poing au visaige dud[it] suppl[ian]t que le sang en sortist courrant par son viaire. Ce faict le[dit] suppl[ian]t (co[mm]e il estoit et est debonnaire et paisible) se retira de lad[ite] [com]paignie et wida tout plourant lad[ite] maison a intention de soy retirer et aller a la maison de son pere. Et ja soit quil deust souffire aud[it] feu davoir ainsi mal traicte le[dit] suppl[iant] Neantmoins non [con]tent de ce en widant aussi de lad[ite] maison auroit avec son espee suivy le[dit] suppl[iant] po[ur] le oultraiger davantaige. Quoy veant led[it] suppl[iant] dict aud[it] feu gracieusement par plus[ieurs] fois laissez me en paix jen ay assez mais icelluy feu no[n] [con]tent frappa plus[ieu]rs coups apres le[dit] suppl[ian]t sefforsant de le tuer ce quil eust faict se le[dit] suppl[ian]t avec une espee quil avoit neust resiste a linvasion et envahir dud[it] feu. De laquelle son espee il donna ung coup sur la teste dicelluy feu et ce faict senfuyt son chemin et led[it] feu apres luy. De laquelle blechure led[it] feu charles calle e[n]viron trois sepmaines apres termina vie par mort Au grand regrect et desplaisir dud[it] suppl[ian]t. Lequel ja soit quil soyt autrement bien fame et renomme sans oncq[ue]s avoir [com]mis autre offense ny avoir este reprins de justice ayant satisfaict partie interessee. Ce neantmoins noseroit seurem[ent] hanter ne converser en n[ot]red[it] pays et duche de brab[ant] se n[ot]re grace et misericorde ne luy estoit sur ce impartie. Sicomme il dict treshumblem[ent] requerant icelle. Pour ce est il q[ue] no[us] les choses dessusd[ites] [con]siderees aud[it] suppl[ian]t inclinans a sad[ite] supplication et requeste et luy voulans en ceste partie p[re]ferer grace a rigeur de justice avons au cas dessusd[ite] quicte remis et pardonne quictons remectons et pardonnons de grace espe[ci]al par ces p[rese]ntes le cas et homicide dessus declaire ensemble toute paine amende et offense corporelle et criminelle enquoy par cause et a loccasion dud[it] cas et homicide il peult avoir mesprins offense et estre encorre envers no[us] et justice. Et lavons quant a ce remis et restitue remectons et restituons a sa bonne fame et renommee en n[ot]re pays et duche de brabant et autres noz pays et [471ro] s[eigneu]ries et a ses biens non [con]fisquez saucuns en a tout ainsi et par la maniere quil estoit avant ladvenue dud[it] cas Imposant sur ce silen[ce] p[er]petuel a n[ot]re p[ro]cureur general de brab[ant] et tous nos autres justiciers et officiers quelsconquez satisfaction toutesuoyes f[ai]cte a partie interressee se f[ai]cte nest civillement tant seullement pourveu toutesvoyes que led[it] suppl[iant] sera tenu damender led[it] cas envers no[us] civillement selon lexigence dicelluy et la faculte de *ses biens en suyvant noz ordonnances sur ce faictes Et avec ce de payer et reffondre les mises et despens raisonnables de justice pour ce faiz et ensuiviz saucuns en y a A larbitraige et tauxation de nos amez et feaulx les chancell[ie]r et gens de n[ot]re [con]seil en brabant que [con]mectons a ce. Si donnons en mandement ausd[its] de n[ot]re [con]seil en brabant que appellez pardevant eulx ceulx qui pour ce seront a appeller. Ils p[ro]cedent bien et deuement a la verification et interinement de cesd[ites] presentes selon leur forme et teneur. Lequel interinement led[it] suppl[ian]t sera tenu requerre et poursuivir en n[ot]red[it] [con]seil de brabant endedans demy an prochainement venant a paine de perdre leffect de cestes. Et ce faict et lesd[ites] amende civile et mises de justice tauxees et payees ainsi quil appartiendra. De laquelle amende civile celluy de noz recepveurs cui ce regardera sera tenu faire recepte et rendre compte et reliqua a n[ot]re prouffict avec les autres deniers de son entremise. Ilz n[ot]re drossat de brabant et tous noz autres justiciers officiers et subgectz quelzconques p[rese]ns et avenir dud[it] n[ot]re pays et Duche de brabant et oultremeuze leurs lieuxten[ants] et ch[acu]n deulx endroict soy et sicomme a luy appartiendra facent seuffrent et laissent led[it] suppl[ian]t de n[ot]re p[resen]te grace remission et pardon selon et par la manie[re] que dict est plainem[ent] paisiblem[ent] et p[er]petuellem[ent] jouyr et user sans luy faire mectre ou donner ne souffrir estre faict mis ou Donne ores ne au temps avenir en corps ne en biens [f.471vo] aucun destourbier ou empeschement au [con]traire en manie[re] quelconque ains se son corps ou aucuns de ses biens non [con]fisquez sont ou estoient cy apres pour ce prins detenuz arrestez ou empeschez les mectent ou facent mectre incontment et sans dilay a plaine et entiere delivran[ce]. Car ainsi no[us] plaist il. et affin que ce soit chose ferme et estable a tousiours no[us] avons faict mectre n[ot]re seel a ces p[rese]ntes . Saulf en autres choses n[ot]re droict et lautruy en toutes. Donne en n[ot]re ville de bruxelles au mois de may lan de grace mil cinq cens et quarante quatre de n[ot]re empire le xxve. Et de noz regnes de castille et autres le xxixe . Ainsi escript sur la plycque par lempereur en son conseil et soubz signe verreycken visa r[ecep]ta Gecoll[atio]neert en[de] bevond[en] accorderen met zijn originale bij mij $$$ * En soit respondu p[ar] le R[eceveur] des expl[oits] N/A f.470v f.471r-471v [f.470vo] Remiss[io]n po[ur] franch[ois] Rozart Charles etc. Scavoir faisons a tous p[rese]ns et avenir no[us] avoir receu lhumble supplication de Francoys Rozart pouvre honneste jeusne [com]paignon a marier labourier de bonne fame et reno[m]mee …

Jehan Masson (May 1514)

Metadata Letter of grace of Jehan Masson (May 1514) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 635, f. 304r-305r. Transcribed by Claude Verset French Original transcription Modern transcription f.304r f.304v-f.305r [f.304ro] Remission de jehan le masson voor een dootslaghe Maximilian etc. Scavoir faisons a tous p[rese]ns et advenir nous avoir receu l umble supplication de jehan le masson conten[ant] comment au mois de may p[rese]nt au lieu grant leiz, par consentement de l officier du lieu et de la [com]munaute illec l on ait fait une [con]frairie des archiers de l arcq a main et deux berseaux pour nous en servir au besoing et lesd[its] berseaulx faiz led[it] suppl[iant] et feu jehan jordan demourant aud[it] lieu de grant leiz et voisins l ung a l aultre firent ensemble une parture, pour tirer comme ilz fitrent, et apres pluis[ieu]rs cops tirez led[it] jehan jordan tirant encoires ung cop et allant devant, tira led[it] suppl[iant] pour le der[nie]r cop de la parture, et mal decochant le trait assenna icellui feu jehan jordan en la teste tellement que d icellui cop il est depuis alle de vie a trespas. Et combien que led[it] cas est advenu co[mm]e dit est, et que pour ce led[it] deffunct avant qu il partist du lieu ou ilz avoient tire congnoissant que par simplesse et ingnorance avoit este blesse, et le cop donne, quicta audit suppl[iant] en p[rese]nce des maire et eschevi[n]s dudit lieu sa mort et ne vouloit q[ue] jaymais on luy demandast riens. toutesfois n oseroit le suppl[iant] craindant rigeur de justice frequenter noz pays et s[ei]g[neu]ries sans de nous avoir dudit cas grace remission et pardon pour laquelle grace il nous a tres humblement supplie et requis. Et pour ce est il que nous ce que dit est considere aians pitie dudit suppl[iant] et luy voulans en ceste partie preferer grace a rigeur de justice, et en sur ce l adviz de noz ames et feaulx les gens de n[ot]re conseil ordonne en brabant, avons aud[it] jehan le masson suppl[iant] ou cas dessusd[it] quicte remis et pardonne, quictons remectons et pardonnons de grace esp[eci]al par cestes le cas et homicide dessus declare ensemble toute paine et offense corporele et criminele, en quoy pour raison et a l occasion d icelluy cas il peult avoir mesprins offense et estre encourru envers nous et justice. Et l avons quant a ce remis et restitue remectons et restituons a sa bonne renommee au pays [f.304vo] et a ses biens non confisquez sancuns en a, tout ainsi co[mm]e il estoit au p[ar]avant ladvenu dud[it] cas. En imposant sur ce silence perpetuel a notre procur[eur] g[e]n[er]ael de n[ot]red[it] conseil en brab[ant], et a tous noz officiers et de nos vassaulx et bassains s[ei]g[neu]rs dudit n[ot]re pays de brabant. Satisfaction toutesfois faicte a partie interessee se faicte n est et elle y chiet civillement seulem[ent], et moyenn[ant] aussi qu il l amendra envers nous civilement selon l exigence dud[it] cas et la faculte de ses biens a l arbitraige et tauxation de notre ame et feal chancell[ie]r et lesd[its] gens de notre conseil ordonne en brabant, lesquelz co[m]mectons a ce. Si donnons en mandement ausdits nos chancell[ie]r et gens du conseil que appellez ceulx qui pour ce feront a apeller, ilz procedent bien et deuement a la verification et internnement de ces p[rese]ntes et a la tauxation de lad[it]e amende civile, et ce fait et icelle amende tauxee arbitree et payee es mains d icellui de noz receveurs qu il app[ar]tiendra. Ilz et quelzconcques noz officiers et ceulx desd[its] bassains s[ei]g[neu]rs et nos vassaulx d icellui n[ot]red[it] pays de brabant, p[rese]ns et advenir facent seuffrent et laissent led[it] suppl[iant] de n[ot]re p[rese]nte grace remission et pardon selon et par la mani[ere] que dit est plainement paisiblement et p[er]petuelem[ent] joyr et user sans luy faire mectre ou donner ne souffrir estre faitmis ou donne ores ne en temps avenir aucun destourbier arrest ou empeschement au contraire. Et se son corps ou aucuns de ses biens sont ou estoient pour ce prins arrestez ou empeschez les mectent ou fachent mectre incontinent et sans delay a plaine et entiere delivran[ce] car ainsi nous plaist il. Et affin que ce soit ferme et estable a tousiours nous avons fait mectre n[ot]re scel a ces p[rese]ntes. Saulf en aultres choses n[ot]re droit et l autruy en toutes. Donne en n[ot]re ville de louvain au moys de may l an de grace mil cincq cens et quatorze. Et des regnes de [f.305ro] nous empereur assavoir de germanie le xxixe et de hongrie etc le xxve, ainsi estoit escript sur le reploy par l empereur et monseign[eu]r l archiduc en leur conseil et signe h de hane. Collationne a l original par moy n strate N/A f.304r f.304v-f.305r [f.304ro] Remission de jehan le masson voor een dootslaghe Maximilian etc. Scavoir faisons a tous p[rese]ns et advenir nous avoir receu l umble supplication de jehan le masson conten[ant] comment au mois de may p[rese]nt au lieu grant leiz, par consentement de l officier du lieu et de la [com]munaute illec l on ait fait une [con]frairie des archiers de l arcq a main et deux berseaux pour nous en servir au besoing et lesd[its] berseaulx faiz led[it] suppl[iant] et feu jehan jordan demourant aud[it] lieu de grant leiz et voisins l ung a l aultre firent ensemble une parture, pour tirer comme ilz fitrent, et apres pluis[ieu]rs cops tirez led[it] jehan jordan tirant encoires ung cop et allant devant, tira led[it] suppl[iant] pour le der[nie]r cop de la parture, et mal decochant le trait assenna icellui feu jehan jordan en la teste tellement que d icellui cop il est depuis alle de vie a trespas. Et combien que led[it] cas est advenu co[mm]e dit est, et que pour ce led[it] deffunct avant qu il partist du lieu ou ilz avoient tire congnoissant que par simplesse et ingnorance avoit este blesse, et le cop donne, quicta audit suppl[iant] en p[rese]nce des maire et eschevi[n]s dudit lieu sa mort et …

Huguenin Moreau (June 1521)

Metadata Letter of grace of Huguenin Moreau (June 1521) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 636, f.523v-526v Transcribed by Claudia Crivisqui French Original transcription Modern transcription 523v-524v 525r-525v 526r-526v [f.523v] Remission po[ur] hugenin moreau Charles e[t]c savoir faisons a tous p[rese]ns et avenir nous avoir receu lumble supplication de huguenin moreau dit jehan de bourg[ogne] fourier de n[ot]re hostel conten[ant] com[m]ent ou mois de may en lan xvc dix sept icelluy suppl[iant] print aucunes parolles en ceste n[ot]re ville de bruxelles allencontre feu jaques de belhe lors serviteur de feu guill[aum]e de leloo aussi lors concierge de n[ot]red[it] hostel en cested[ite] n[ot]re ville pour ce que icellui feu jaques demandoit argent aud[it] suppl[iant] quil devoit a sond[it] feu maistre a cause desquelles parolles quilz eulrent p[ar]ensemble led[it] suppl[iant] bouta ou frappa du poing de sa main sans autre instrument de baston led[it] feu jaques en le tirant et pouchant a terre par ses cheveulx assez rudement de sorte quil fut blesche en la teste de laquelle bleschure il coucha malade pour aucun temps pendant lequel led[it] suppl[iant] se trouva lors au bureau de n[ot]red[it] hostel pour soy illec purgier dud[it] cas la ou lors par les maistres dicell[uy] n[ot]re hostel fut ordonne et appointie que icellui suppliant sur caucion juratoire quil feist lors en leurs mains seroit tenu de comparoir p[ar]devant eulx oudit bureau toutes et quantesfois quil y seroit mande et illec respondre dud[it] cas tantost apres et environ le mois daoust ens[uivant] oudit an, led[it] feu jaques estant pour lors bien guery desd[ites] bleschures se trouvant en n[ot]re ville de middelbourg en zellande la ou il [f.524r] feist adjourner led[it] suppl[iant] audit bureau auquel il comparut au tour a lui prefix et finablement parties oyes fut illec appoincte que certains arbitres assavoir du coste dud[it] suppl[iant] pierre et didier boisot et du coste dicellui feu feu le bailli damont le doyen de besancon a p[rese]nt archevesque de palerme et thomas ysacq toison dor appointeroient les partyes aimablement se faire se povoit sinon en feroient rapport aud[it] bureau des difficultez quilz y trouveroient lesquelz arbitres eulrent pluiseurs com[m]unicacions p[ar]ensemble pour cest affaire et en la fin com[m]e sur prendre conclusion survint n[ot]re partement vers noz royaulmes despaigne parquoy icellui affaire demoura lors sans aucune conclusion et durant n[ot]re absen[ce] en nosd[its] royaulmes la ou led[it] suppl[iant] estoit en n[ot]re service oudit estoit de fourier led[it] feu jaques environ le xxve jour de janvier ens[uivant] en retournant de n[ot]re ville de Namur et affaires de sond[it] maistre par la ville de wavre est illec termine vie par trespas sans que iceulx arbitres en ayent declaire aucuns determinacion. Or est que pui-s nagaires [f.524v] et depuis n[ot]re retour de noz pays dallemaigne en ceste n[ot]rd[ite] ville de bruxelles jozyne vesve dud[it] feu jaques a de rechief requiz ausd[its] arbitres survivans ou a aucuns deulx de vouloir wuyder cest affaire, finablement a par led[it] pierre boisot et thoison dor este dit et declaire que led[it] suppl[iant] seroit tenu pour furnir aux frais et despens, tant de cyrurgiens que autres par led[it] feu soustenez a cause desd[ites] bleschures payer certaine somme de deniers par eulx speciffiee es mains de lad[ite] vesve ce quil a fait et accomply et dont icelle vesve soy faisant fort de ses enffans hors dud[it] feu son mary se tient pour bien satisfaite et entierement contentee sicom[m]e icellui suppl[iant] en fera deuement apparoir et combien que actendu ce que di est icellui suppliant ne soit aucunement coulpable de la mort dud[it] feu jaques ains com[m]e dit est a vescu environ neuf mois apres ladvenue desd[ites] bleschures toutesvoyes en reverence de justice et craindant la righeur dicelle aussi que aucuns noz officiers ou ses malvueillans lui pourroient cy apres obicier lesd[ites] bleschures [f.525r] et causer icelles estre en partie occasion de lad[ite] mort sicom[m]e il dit il nous a tres humblement fait supplie et requerir quil nous plaise entant que besoing et mestier soit lui vouloir sur ce impartir n[ot]re grace et sur tout en faire despescher noz l[ett]res de grace remission quictance et pardon en tel cas pertinen[tes] pour ce est il que nous les choses dessusd[ites] co[n]siderees audit huguenin moreau suppl[iant] inclinans a sa supplication et requeste et lui vueillans en ceste partie grace et misericorde preferer a righeur de justice avons ou cas dessusd[it] quicte remis et pardonne quictons remectons et pardonnons de grace espe[ci]al par ces p[rese]ntes le cas et mesuz dessus declaire ensemble toute paine amende et offence corporelle et criminelle enquoy pour raison et occ[asi]on dicellui cas les circunstances et deppendences il a et puet avoir mesprins offense et estre encouru envers nous et justice en le restituant quant a ce a ses bon nom fame et renom[m]ee en noz pays et s[eigneuries] et mesmem[ent] en n[ot]re pays et duche de brabant et a ses [f.525v] biens non confisquez saucuns en y a tout aussi et par la maniere quil estoit auparavant led[it] cas et mesuz advenu imposant sur ce scilence perpetuel a n[ot]re procureur general de brabant et a tous noz autres justiciers et officiers quelzconques satifaction toutesvoyes faicte a partie interessee premierement et avant tout œuvre se faicte nest et elle y chiet civilement tant seulement et moyennant aussi que * led[it] suppl[iant] lamendera envers nous civilement selon lexigence du cas et la faculte de ses biens et si sera tenu de payer et reffondre les mises de justice saucunes en sont faictes et encourues contre luy pour raison du cas et mesuz dessusd[it] le tout a larbitraige et tauxacion de noz amez et feaulx les chancellier et gens de n[ot]re conseil en brabant que com[m]ectons a ce si donnons en mandement a iceulx de n[ot]re conseil en brabant que appellez pardevant eulx ceulx qui pour ce feront a appeler ils procedent bien et deuement a la veriffication et interinement de cesd[ites] p[rese]ntes selon leur forme et teneur et a larbitrage et tauxacion [f. 526r] de lad[ite] amende civille civile et mises de justice et ce fait et icelle amende civile …

Jeronimus de Milan (June 1540)

Metadata Letter of grace of Jeronimus de Milan (june 1540) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 641, f.58v-60r. Transcribed by Claire Allen French Original transcription Modern transcription 58v 59r-59v 60r [f. 58v] Remissie Charles etc Savoir faisons a tous p[rese]ns et avenir Nous avoir receu lhumble supplication de Jero[m]me de milan povre couturier a p[rese]nt prisonnier en n[ot]re ville danvers conten[ant] com[m]ent feu Jehan baptiste de servo aussy de milan passe douze ans a espouse en La face de leglise la seur dud[it] suppliant et avec icelle consomme mariage et habite par certaine espace de temps Et jacoit que Led[it] Jehan bapt[ist]e se devist avoir conduit co[m]me homme de bien et demoure avec la seur dud[it] suppl[iant] sa femme sans Icelle delaisser ny habandonner en aucune maniere. Ce non obstant peu apres quil lauroit eu espousee co[m]me dict est il sest sans aucune cause ne raison departy de sad[it]e femme et icelle delaisser habandonner et aucune maniere laisse en grande desolation Et sen est led[it] Jehan bapt[ist]e alle vers Romme ou il auroit eu contemptenement du sainct sacrament de mariage et postposant toute conscience et honneur espouse une autre femme et avec icelle consomme mariage Au grant scandale regret et confusion dud[it] suppl[iant] de sad[it]e seur et tous le[u]rs parens [f.59r] et amis Ce considerant led[it] suppl[iant] et ayant au vray e[n]tendu led[it] Jehan bapt[ist]e estre a Romme Lauroit par une sa missive premierement admoneste et en toute benivolence requis quil voulsist delaisser lad[ite] seconde femme espousee a Romme et comme homme de bien sen retourner vers la seur dud[it] suppliant sa legittime femme et la traicter com[m]e il appertient Laquelle missive a este delivree es mains du pere de lad[it]e seconde femme et dont co[m]me fait bien a presumer led[it] pere sen est mal contente pour le deshonneur quil recevoit dud[it] Jehan baptiste en sad[it]e fille Et ayant icelluy Jehan baptiste com[m]e fait bien a p[re]sumer entendu que led[it] suppl[iant] se tenoit a Venise Et Illec venu de Ro[m]me fort mal content et courrouche sur led[it] suppl[iant] com[m]e fut Icellui suppl[iant] adverti Et ung jour rencontrant Lesd[it]s supliant et Jehan bapt[ist]e sur les rues et entrant en grandes parolles sur ce que dessus tant multiplierent dun coste et dautre Lesd[ites] parolles que led[it] suppl[iant] vaincu de l’ire et colere pour ce grant oultraige faict par Led[it] Jehan bapt[ist]e a sa seur com[m]e dessus vint a ferir et bleschier led[it] Jehan bapt[ist]e dun poingaert en la teste ou ailleurs de Laquelle bleschure led[it] Jehan bapt[ist]e apres bonne espace de temps est ale de vie a trespas A cause de quoy led[it] suppl[iant] sest retire et absente dud[it] venise et venu en n[ot]red[ite] ville danvers gaignant sa vie avec grant paine et travail Ou il a este constitue prisonnier com[m]e dit est et double que n[otr]e marcgrave et escoutete danvers vouldront contre Luy p[ro]ceder au dernier supplice Se n[otr]e gr[ac]e ne Luy est sur ce impartie treshumblement requerrant Icelle Pource est il que nous ce considere ayans pitie et compassion dud[it] suppl[iant] et lui voulans en ceste p[ar]tie preferer grace a rigeur de justice aud[it] suppl[iant] inclinans a sad[it]e supplica[ti]on et requeste Avons ou cas dessusd[it] quicte remis et pardone quictons remectons et pardonnons de gr[ac]e especial par ces presentes le cas et homicide dessus declaire ensemble toute paine et amende corporelle et criminelle enquoy po[u]r raison et a loccasion dicelui cas et homicide et des circonstan[ces] Il peut avoir mesprins offense et estre encouru envers nous et justice et lavons quant a ce remis et restitue [f.59v]remectons et restituons a sa bonne fame et renom[m]ee en n[ot]re pays et duche de brabant et autres noz pays et signouries et a ses biens non confisquiez saucuns en a tout ainsy et par La manie[re] quil estoit avant ladvenue dud[it] cas et hom[m]icide En imposant sur ce silence perpetuel a n[ot]red[it] procureur general et a tous autres noz justiciers et officiers quelconques de n[ot]red[it] pays de brabant Satisfaction toutesvoies f[ai]cte a partie interessee se faicte nest civilement seulement Et moyennant aussy quil amendera envers nous civilement led[it] cas selon lexigence dicelluy et La faculte de ses biens Pourveu aussy quil sera tenu de paier et reffondre les mises et despens raisonnables de justice pour ce faiz et ensuiz A lordonn[ance] et tauxation de nos amez et feaulx les Chancellier et gens de n[ot]re conseil en brabant que com[m]ectons a ce Si donnons en mandement ausd[it]s de n[ot]re conseil en brabant que appellez ceulx qui pource feront a appeller Ilz procedent bien et deuement a la verifica[ci]on et interinem[ent] de cesd[ites] p[rese]ntes et a larbitraige de tauxation de lad[ite] amende civile et mises de justice Et lequel interinem[ent] led[it] suppliant sera tenu requerir en n[ot]red[it] conseil endedens ung an apres date de cestes A paine de perdre leffect de cesd[ites] p[rese]ntes Et ce faict et lesd[ites] amende et mises de justice tauxees et payees ainsy quil appertiendra de Laquelle amende celuy de noz receveurs cui ce regardera sera tenu f[air]e recepte et rendre compte et reliqua a n[ot]re prouffit avec les autres deniers de son entremise Ilz n[ot]re drossat de brabant lesd[its] marcgrave ou escoutete danvers et tous noz autres justiciers et officiers de noz vassaulx ou bassains signeurs de n[ot]red[it] pays de brabant et doultremeuze p[rese]ns et avenir leurs lieuxten[ants] et ch[ac]un deulx endroit soy et sicomme a luy appertiendra facent seuffrent et laissent led[it] suppl[iant] de n[ot]re p[rese]nte grace remission et pardon selon et par la maniere que dit est plainem[ent] paisiblem[ent] et perpetuellement joyr et user sans luy fe[re] mectre ou donner ne souffrir estre fait mis ou donne ores ne ou temps avenir en corps ne en biens aucun destourbier ou empeschement aucontraire Ains son corps detenu en prison co[m]me dit est ensemble ses biens non confisquez silz estoient a la cause dicte prins arrestez ou empeschez les mectent ou facent mectre incontinent et sans delay a plaine et [f.60] entie[re] delivran[ce] Car ainsy Nous plait Il Et affin que ce soit chose ferme et estable a tousjours …

Jan Hermans (December 1562)

Metadata Letter of grace of Jan Hermans (december 1562) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 646, f.324-325v Transcribed by Dirk de Buck Dutch Original transcription Modern transcription 324r-324v 325r-325v [f.324r] Philips etc doen te wetene allen jegenwordighe ende toeco[m]mende dat wy ontfanghen hebben die oitmoedighe suplicatie van jan hermans Joinck ongehouldt man geboeren binnen de prochie van Niepkercke in onsen Lande van vlaenderen inhoudende hoe dat alzoe hy suppl[ian]t den xxen novembris anno xvc lvij hem opgestelt hebbende tot onsen dienste onder tregiment van onsen Lieven ende ghetrouwen Riddere van onsen ordene vanden gulden Vleyse den grave van Egmont ende gelogeert zynde om monstre te passeren[e] ten pachtgoede vande blauwe schuere binnen den dorpe van bierbecke in onsen Landen van brabant metten dienere van Jonckeren Joos wydts edelmaen ond[er] tvoirs. Regiment Al waer onder andere persoonen metten suppl[ian]t was eenen genaempt Martin du moussie die welcke niet en cesseerde van metten sup[plian]t te spotten ende te gecken hem heetende botten vlaeminck ende continuelyck zeggende pouf [f.324v] vlaeminck met meer dyer ghelycke Iniurieuse woerden Ende hy suppl[ian]t sittende tsavons aende taffle om zynen maelteyt te doene heeft de voirs martin gecontinueert in zyn voirs spottinghe[n] ende crytinghe[n] waer deure de suppl[ian]t vergrampt heeft totten zelven geseeght dat hy hem verdragen zoude van zulcx meer te seggen[e] Des niet temyn heeft de voirs. martyn meer als voeren gerepeteert pouf vlaminck ende den suppl[ian]t gequelt ende geirriteert ende dat meer is genomen de kersse vande taeffele ende die geworpen int vuer waerdue[r] den supl[ian]t meer vergrampt worden[de] heeft totten zelven geseegt dat hy hem met vreden Laeten zoude of hy zaude hem In zyn vleesch steken Ende alzoe de voirs martyn daermede niet en was cesserende maer meer ende enen Instantelyck den voirs supl[ian]t bespotten[de] ende irriteren[de] seggen[de] dat hy nyet derren en zoude ende meer de sup[lian]t was quellen[de] De zelve supl[ian]t egeen verdrach cu[n]nen gecreygen ende van patientie verwonnen zynde ende tzelve nyet langere connen[de] verdraegen heeft met zynen messe daermede hy over taeffle was etende vuyt haestiger beruerte naeden voirs. Martyn gesteken ende den zelven geraeckt In synder slincke borste waer van hy deser werelt Is overleden Tot groot ende zeer bitter leetwesen van hem suppl[ian]t die daeraff geerne zoude hebben gesoent met partyer gheinteresseerde maer en heeft gheen vrienden connen vinden die hem des hebben willen aendraegen hoewel hy Daertoe zyn vuyterste debvoir heeft ghedaen om de selve te vinden[e] ende alzoe oyck nyemant is gecom[m]en die daerop vervolgh oft clachte zoude hebben gedaen daer doere de voirs. suppl[ian]t zedert oyck in onsen dienste zoe in garnisoen als anderssins is geweest ende gebleven zonder daer buyten den tyt van vyff Jaeren lanck dat tzelve is gebeurt binnen onsen landen te hebben mogen off derren vrylyck converseeren ghelyck hy oyck alnoch nyet en zoude mogen off derren doen ten waere tvoirs feyt by ons waere vergeven Midts den welcken ende bezundere geconsidereert den continuelen dienste des supl[ian]ts der lanckheyt van teyden ende oyck dat hy suppl[ian]t totten voirs ongevalle is gecommen byde voirs. provocatie zynde onder de Ruyteren ende knechten bezundere opde monstere onverdraechelyck ende dat egeen[en] partye Interesseerde en wordt bevonden noch vervolcht en is doen Soe heeft de voirs. suppl[ian]t ons zeer oitmoedelycken gebeden dat ons gelieven wille hem tvoirs ongeval te remitteren[e] ende vergeven[e] ende hem daeraff te willen verleen[en] onse openen brieven van Remissie in zulcker zaken dienen[de] Waerom zoe eest dat wy desen aengesien Regard nemende opde lanckheyt vande tyde dat tvoirs. feyt gheschiet is ende die dienste des voirs. supl[ian]ts geneycht wesende tzynder beden ende willende hem in dit stuck preserveren gratie ende misericordie vuer stranheyt ende Rigeur van Rechte hebbe[n] den zelven supl[ian]t inden gevalle als boven quytgheschonden ende vergeven schelden quyte ende vergeven vuyt zunderlinger gr[aci]en by desen onsen brieve [f.325r] tfeyt ende ongeval boven geruert midtsgaeders alle offitie ende bruecke corporelle ende criminelle daerinne hy ter causen voirs. midts dat daer aen cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben Ende hebben hem dien aengaen[de] wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende Restitueren tot zynen goeden naem[en] fame ende geruchte In onsen voirs. Lande van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden Ende tot zynen onverbeurden goeden indien hy enige onder ons heeft gelyck ende inder manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte Imponerende hierop een eewich geswych onsen procureur general in brabant onsen Meyer van Loeven[en] ende alle anderen onsen justicieren ende officieren wy zy zyn Satisfactie ende beternisse ierst ende voeral gedaen der partye geintereseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende ennighe daertoe staet civilyck alleenlyck Behoudelyck dat de voirs. suppl[ian]t gehauden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck maer gelegentheyt vander zaken ende faculteyt van zyn[en] goeden Met oick te betaelen de Riddelycke costen van justicien hieromme alreede gedaen ende te doen[de] Allet ter taxatien ende moderatien van onse Lieve ende getrouwe de Cancell[ie]r ende lude[n] van onsen Raede in brabant die wy daertoe gecommitte[er]t hebben ende committeren by desen Ontbieden daeromme ende bevelen den zelven onsen Cancell[ie]r ende Raidsluden dat voor hem geroepen degene die daerom behoeren geroepen te zyn Zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie ende interinem[ent] van dese[n] ende totter taxatien ende moderatien vanden voirs amenden ende costen van justicien alzoe zy sullen bevinden behoirene Welck interinem[ent] de voirs. suppl[ian]t gehouden zal zyn te versuecken ende hem in persoone te pre[se]nteren in onsen voirs. Rade binnen sesse maenden naestcommende opte *pene van te verbeuren deffect vanden zelven Ende dat gedaen ende de zelve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde inden handen vanden genen die dat behoiren zal zy onse voirs. procu[reu]r general in brabant onsen voirs. Meyer van Loeven[en] ende alle andere onse Rechteren Justicieren en[de] officieren ende ondersaten Jege[n]woirdi ge ende toecommende dien dat aengaen zal mogen heuren stedehouderen ende een[en] iegelyck van hem bezundere soe hem toebehoiren zal doen laten ende gedooghen den voors. sup[plian]t van deser onsen jegenwoirdiger gr[ati]en…. ende Remissien ende van allen dinhouden van …

Herman van Leeuwe (June 1557)

Metadata Letter of grace of Herman van Leeuwe (june 1557) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 645, f.53v-55 Transcribed by Nicolas Denutte Dutch Original transcription Modern transcription 53v 54r-54v 55r [f.53v] Ph[ilips] etc. doen te weten[e] allen tegenwoordighen ende toecome[nde] dat wy ontfaen hebben die oitmoedighe supplicatie van Ioores de corthe geboren van namen arm schamel oudt $$$ belast met een oude herman van leeuwe oudt wesende omtr[ent] een[en]twyntich jaeren dyamantslyper van zijn[en] ambachte inhoudende hoe dat hy altyt zonder jactan[cie] te sprek[ene] is geweest van goeder name ende fame ende oyck aengaende zyn geloove altyt hem heeft gedragen ende gereguleert navolgende den gebeden vander heyliger kercke behalfven dat omtr[ent]een jaer geleden de voirs. suppl[ian]t is gecomen int geselschap ende conversatie van sommige persoonen besmet zynde met heresie oft quaden geloove die den voirs. suppli[an]t zoo verre met schoonen wordden ende valsche leeringen hebben gepersuadeert gehadt als dat hy in sommige articulen vanden goede[n] geloove heeft gedoolt gehadt geerrert ende hem verabuseert Soedat hy mits ende om deselve zyne dolinge ende erreur by onsen officier van antwerpen is genomen ende in hechte zynde zoe is gebeurt dat by den voirs. suppl[ian]t zyn gecom[m]en up ten steen mr. Adriaen lyod$ prochiaen vander borchtkercke ende broeder balten dresseleers religieux (*) vander orden[e] vanden predicheeren binnen ons[en] stede van van antwerpen voors. die de voirs. suppl[ian]t sulcx hebben geadmon$$ ende onderwesen aengaende de quade ende valssche leeringe die hy aengenomen hadde als dat hy zyn erreur ende dwaling bekennende dess[elv]e gerenunchieert heeft ende voirts expressel[yck] vercleert dat hy van nu voirtaen des[selv]e zyne quade leeringe (voer zoe veele als deselve Enichss[in]s soude mogen wesen contrarie der geboden vander heyliger kercken ) verlaten ende voirtaen (**) willen leven ende doen gel[yck] een goet kristen mensche volgende den geboden vande heyliger kercken nae zyn vuyterste beste is schuldich te doene alsoe vande selve renunciatie revocatie ende beteringe claerl[yck] is blyckende byden attestatie vanden voirs. twee geestelycke persoonen daeraff zynde Ende hoewel dese renunciatie ende revocatie inden manieren als boven is geschiet Soe en (*) wesende (**) $$ [f.54r] can de voirs. suppl[ian]t nochtans dye nyet tegenstaende uuyter gevanckenisse in respecte vanden officier nyet ontslagen wesen ten waere dat ons believen wilde hem suppl[ian]t hieraff te verleenen onse oepen[en] brieven van abolitie ende pardoene zoe hy seeght ons oitmoedel[ick] biddende om deselve. Waeromme wy de saken voerscre[ven] overgemerckt bezunde[re] de jonckheyt vanden suppl[ian]t ende hierup gehadt tadvis eerst van onsen margrave van antwerpen ende naderhant vanden inquisiteuren van onsen christen geloove den voirs. herman van leeuwe suppl[ian]t genegen wesende zynder oitmoediger bede ende willende hem gr[ati]e ende genade present[ere]n voer rigeur van justitie sunderlinge by deliberatie van onsen lieven ende getrouwen neve ridder van onser oerdene gouverneur ende stadthouder g[ener]ael van desen ons[en] nederlanden de hertoch van Savoye Prince van pietmont etc. hebben inden gevalle als boven vergheven quytgeschollen ende geremitteert vergeven schelden quyte ende remitte[re]n uuyt onse zunderlinge gr[ati]e mits desen de transgressie by hem gecom[m]itteert van onsen placcate ende edicte boven verclaert mitgaders alle tgene dat hy t[er] causen van dyen tegens ons ende justitie mesdaen ende mesbruyckt mach hebben Ende hebben hem als daeraff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynder goeder fame name ende geruchte in onsen lande ende hertochdomme van brabant ende allen ander[en] onser landen ende heerlicheden ende oyck tot zyne onverbuerde goeden indyen hy enige heeft gel[eden] ende in alder manieren als hy was voer die toecompste vanden feyte voerscr[even] imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silentie onsen procur[eur] g[e]n[er]ael van brabant ende allen anderen onsen rechte[re]n justicie[re]n ende officie[re]n wye zy zyn satisfactie ende beteringe eest ende al voren gedaen der geinteresseerde p[ar]tye indyen die noch nyet gedaen en is ende enige daertoestaet civil[yck] alleen-l[yck] behoudel[yck] dat die voirs. suppl[ian]t gehouden wert hem te houden bynnen onser stede van brugge ( alwaer zyn[en] ouders woenachtich zyn ) den tyt van twee jaeren eenpaerl[yck] eerstcom[m]ende beginnende [f.54r] van stonden aen nae dinterinement van desen om aldaer te volcomen ende volbringen alsulcke penitentie als hem innegestel[t] ende belast zal werden by den voirs. inquisiteuren soe verre nochtans des voirs. suppl[ian]ts ouders ende vrienden vande selve penitentie by hem te volbringen hun willen verbinden en[de] d[aer]voe[re] innestaen ende verantwoirden Ende voorts dat hy suppl[ian]t gehouden wert tvoirs. fait ende mesuz[e] tegens ons te beteren civil[yck] (***) naede gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van van zyne goeden mitsgaders oyck te refonde[re]n de wettel[ycke] costen van justitie ter causen voers. gedaen ende te doene allet ter taxatie ende arbiterschepe van onsen lieven ende getrouwen cancellie]r ende luyden van onsen Raide in brabant die wy daer toe com[m]itteren Ende den welcken wy bevelen dat voer hun geroepen die gene dyer over geroepen behoiren te zyne zy procederen wel ende duchdel[yck]t[er] verifficatie ende interinement van desen onsen brieve ende oyck t[er] taxatie vanden civile boete ende costen van justitien voerscr[even], welck interinement de voirs. suppl[ian]t sal gehouden syn behorel[yck] te versoecken ende hem in persoone te p[rese]nte[re]n voer den $$$ van onsen raide in brabant bynnen zesse maenden eerstcom[m]ende up peyne van te verliesen ende gepriveert te wesen vanden gr[ati]e en[de] effecte van desen Ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van justitie getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden genen dyen dat behoiren sal zy onse voirs. p[r]ocur[eur] g[e]n[er]ael marcgrave van antwerpen ende alle ande[re] onse ende onser vassallen off der smaelre heer[en] rechte[ren] justicie[re]n officie[re]n ende ondersaten tegewoordighe ende toecomende wyen dit aengaen off roe[re]n sal mogen huere stedehoude[re]n ende een yegel[ick] van hun besundere soe hen toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppl[ian]t van deser onser tegenwoirdiger gr[ati]e remissie ende quytschuldinge ende van allen den inhouden van desen inder (***) ende hieraf verantwoirt byden ontfanger [f.55r] vuegen ende manieren voren verhaelt ruste[lick] ende vrede[lick] ende vulcomel[ick] genyeten ende gebruycken sonder hem te doen oft laten geschien nu noch in toecommen[de] tyden Enich hinder letsel oft moyenisse $$$ t[er] c[on]trarien aen lyffve noch aen goede in Eniger manie[re]n Ende zyn[e] persoon tegewoirdel[ick] gevangen zynde mitsgaders zyne …

Simon de Witte (January 1552)

Metadata Letter of grace of Simon de Witte (January 1552) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 644, f.101-103 Transcribed by Libert Loosen Dutch Original transcription Modern transcription 101r-101v 102r-102v 103r [f.101r] Kaerle etc. doen te weten[e ] allen iegenwoirdich en[de] toeco[m]mende dat wy ontfaen hebben de oitmoedige supplica[tie] van Symon de witte, arm scamel jonckgeselle scipper knecht dienen[de] den scippers byden reysen om loon poorter onser stadt van bruess[el]e inhouden[de] hoe dat up sinte m[er]tens dach xcv xlix lestleden saten en[de] droncken een gelach biers teppegem aen die brugge in onse lande van brab[ant] ten huyse van jan verbeelen jan ghestels metten sup[p]l[ian]t synen knecht ph[i]l[ip]s de kempenene[er] en[de] wylen jan Remaes aldaer in tgelach de voirs. jan ghestels veylde ph[ilippe]n de kempenene[er] een pleytscip te coope en[de] specificeerde de selve kempenene[er] allet tgene des hy metten s[elv]en scepe begeerde te hebben te weten[e] fock en[de] topseyl daertoe des[elv]e Jan seyde ic salt u alsoe vercoopen en[de] ten eynde dat ghy seeght dat ic u [f.101v]bedriegen wille soe ben ic te vreden dat die gene dien de coop= manscap beront$$ met eenen scell[inc] eens dat int tgelach te geven sal moge[n] ulieden en[de] vanden s[elv]er coopma[n]scap v[er]laten zyn Ende naer dien die voirs. jan gestels den voirs. kempenene[er] op ten voirs. conditien tscip hadde geloeft zyn zy die coopma[n]scap eens geworden Ende gaff die voirs. ph[ilip]s alsoe int gelach een[en] scell[inc] ende begonste de voirs. suppl[ian]t die voerweerde oft c[on]tract vander coopmanscap tot hueren versoucke te scriven[e] Ende die onder handen hebben[de] aenmercken[de] dat des[elv]e jan gestels wilde daer vuyt so[m]mige dingen reserveren meer dan daer ondersproken was ind[en] coop ende hy suppl[ian]t met synen scryven begeerde elcken te voldoen[e] om namaels daer van gheen verwijt te hebben[e] want hij suppl[ian]t des[en] dach den een[en] scipper diende ende des ander[en] daeghs den anderen om gelt murmureerde onder tgeselscap seggen[de] ter goeder meyni[n]ge daer is noch al meer in tscip dan de voirs. ph[i]l[ip]s geheyscht heeft noemen[de] die gereetscap die hij vergeten hadde te heysschen[e] seggen[de] d[aer]om[m]e dat die s[elv]e jan gestels den voirs. ph[i]l[ip]s ongel[ijck] doen wilde dwelck hij ph[i]l[ip]s nyet en conste gelyden dwelck bij den voirs. ph[i]l[ip]s gehoort zijnde seyde wat eyst dan ick ben te vred[en] met dat ick gecocht hebbe wat heeft er yemant mede te doen[e] daerop jan gestels antwoirde al en hebbe ick hem tgene des hij nyet geeyscht of begeert en heeft toegeseyt indyen hijt begeert ic salt hem geven Ende die voirs. jan verbeelen oyck d[aer]inne spreken[de] seyde totten voirs. suppl[ian]t als zij beyde te vred[en] zijn wat hebben wij ons dys te moeyen ick houts mij aend[en] lyffcoop oft ic peyse dat ghy tscip zelve gerne coopen sout d[aer]op hij suppl[ian]t antwoirde ick en hebbe geen goet om ts[elv]e te coopen[e] en ick ben noch veele te jonck en[de] des[elv]e jan verbeelen presenteerde den suppl[ian]t d[aer]toe te leenen een oft twee ponden groo[t] vl[aam]s ende naerdien des[elv]e woerden al[daer] waeren geresen is die voirs. jan gestels achter vuyt gegaen om sijn water te rysen[e] aldaer hij marien vermere de weerdinne vont die tot hem soude geseyt hebben moonkin de witte denoteren[de] den suppl[ian]t seyt soe vele tegens die coopmanscap ick peysse dat hij tscip s[elv]e wilt coopen want hij heeft die voirweerde die hij begonst hadde te scriven int vier geworpen dwelck hij nyet gedaen en soude hebben alsoe mij dunckt indien ghij hem tscip nyet toe geseyt of te coope geveylt en hadt dwelck die voirs. jan gestels hooren[de] en[de] verwermpt van bloede heeft hij van buyten inneco[m]mende den suppl[ian]t gevraecht dese oft gel[ycke] woerden in gra[m]scape ghij plat luysken wat hebt ghij d[aer]mede te doen[e ] wat ick vercoope waerom hebdij die voerweerde int vier geworpe[n] d[aer]op hij suppl[iant] oyck hem stooren[de] seyde ghy moeght u moeder doen ghij sijt een platluys wat heb ick met u te doene ghij doet den man ongel[ijck] en[de] met dyen taste die voirs. jan gestels naer synen opsteke[re] om den suppl[ian]t te grieven soe dat die suppl[iant] sijns lijfs besorgen[de] om hem te defenderen namp een[en] scakelhael vande lighate en[de] de voirs. jan verbeelen ts[elv]e gewaer worden[de] is hij en[de] met hem die huysvr[ouw]e des voirs. gestels met [f.102r] haer kindeken op hae[re]n arm tusschen beyde geloopen om den voirs. gestels te houden[e ] ende de voorgen[oemde] jan verbeelen en[de] jan gestels int houden al worstelen[de] op malcande[ren] gevallen sijn d[aer]over de voirs. Jan Remaes die vuyten gelage gegaen was is in huys geco[m]men meynen[de] oyck tusschen beyden te gane soe heeft de voirs. suppl[ian]t metten voirs. hale over die schoude[re] vander huysvr[ouw]e dess[elf]s Jans gestels gesmeten en[de] metten slage o[n]verhoets onwetens en[de] onwillens ten ongelucke den voirs. Jan Remaes int bescheet gaende op thoeft geraect en[de] gequetst geraken[de] oyck metten s[elve]n slage den s[elve]n Jan gestels op sijn hooft dat den s[elve]n hael ontstucken spranck en[de] den voirs. Jan Remaes duer dens[elv]en slach int vier viel en[de] werde die suppl[ian]t vuyter keukenen gestooten Ende des[elv]e Jan Remaes vuyten vier gehaven zijnde en[de] tot hem selve co[m]mende soude geseyde hebben jae moonken denoteren[de] den supl[ian]t ic gelove u het sal noch gewroken worden van mij oft mijnen kinderen Ende hij supl[ian]t alsoe vuyten huyse gestooten zijnde is int scip vanden voirs. gestels geloopen halende sijn rappiere d[aer]mede weder in huys meynen[de] te co[m]men maer die due[re] werde toe gehoud[en] van welcker quetsueren de voirs. Jan Remaes omtr[ent] drye weken d[aer]naer deser werelt overleden is Ten groo[te]n leetwesen vanden supl[ian]t die welcke doer oitmoedige bede en[de] bij middele van goeden vriend[en] is geco[m]men tot eenen mi[n]nelycken payse vanden vrie[n]den des voirs. Jan Remaes Ende anders noynt bevond[en] en heeft dan des[elv]e supl[ian]t en is van goed[en] naem en[de] fame staen[de] ten goeden geruchte en[de] dat meer is ne[m]mer meer bevond[en] sal wesen dat hij supl[ian]t metten selven wijlen Jan Remaes noynt eenigen questien van gescillen tegens malcanderen gehadt hebben dan altijts goede vriend[en] geweest zijn nochtans vreesen[de] riguer van justicien en soude de voirs. supl[ian]t nyet dorren oft willen hanteren oft frequenteren …

Jacob de Cock (January 1530)

Metadata Letter of grace of Jacob de Cock (january 1530) General State Archives, Brabant Chamber of Accounts, 639, f.42-43 Transcribed by online volunteer collective Dutch Original transcription Modern transcription 42r 42v 43r [f.42v] Kaerle etc. doen te wetene allen iegenwoirdigen ende toecomen[de] dat wij ontfanghen hebben die oetmoedige supplicacie van Jacop de cock scamel jonckman scipper belast met eender jonger huijsvr[ouwe] en[de] kinderen woenachtich te keldrecht in onsen lande van vlaende[re]n inhouden[de] hoe dat omtrent onderhalff jaer geleden de voirs. suppl[ian]t met Cornelis lootsene go[m]maer de keersmake[re] al[ia]s wils ende meer ande[re] geweest is ten huyse van Jan Roelandts tavernier inde prochie van Hemi$$$ in onsen lande van brabant Es gebuert dat alzoe zij aldair hebben aende taefele geseten dat daer van buijten innegecomen es een van huerlieder geselscap geheeten hennen casins seggende gesellen hoe maecte ghijt aldus es de gans al oppe daer op dat antwoirde de voirs. gommaer Iaes al waerder noch meer want deen steket in zijn tessche en[de] dander in zijn mouwe waerop dat doen de voirn. cornelis zeyde wat leegt u daer aene en[de] smeet den voirn. go[m]maer wils voer zijn aensicht met zijn vuyst seggende houdt dat daer voren ende met dien geruchte zoe quam alzoe de suppl[ian]t inde came[re] vragen[de] wat schuylt hier daer op doen antwoirde de voirs. Cornelis lootsene maet oft geselle zij seggen dat wijt al nemen oft in onse tassche ende mouwen steken daer op de voirs. suppl[ian]t anwoirde wije seijt dat daer op cornelis zeijde gommaer wils en[de] met dien nam de suppl[ian]t een hantbusse ende sloech daermede den voirs. go[m]maer op zijn schouwere ende voirt nemen[de] zijn dagge pijnde hem te stekene daermede naer den voirn. gom[m]aere maer en geraecte hem nyet en[de] alzoe schiet tvoirs. geselscap zonder ijet meer elck ande[re]n te quetsen oft grieven Ende des anderen daechs alzoe Jacop mijns vraechde tot den voirs. gom[m]aer hoe hebdij ghy u nu antwoirde de selve go[m]maer daerop het es al wel ick peijse dat mij onthouden es in mijnen iongen tijt Ende heeft de voirs. gom[m]aer gewracht gedroncken ende besich geweest drie oft vier daegen naede quetsure zonder datmen aen hem eenich gebreck sach vand[en] voirs. slage Ende dat meer es alzoe hem de prochiaen van hoboken die hem biechte ende het weerde heylich sacrame[n]t gaff hem tevoren vraechde buyten biechten aengaen[de] den voirs. twiste zeyde daer op de selve gom[m]maer hee[re] oft yemant mochte suspicieren oft vermoeden dat dese siecte daer ick aen ligge soude zijn geco[m]men oft [f.42r] uuytsponck oirspronck genomen hebben uuijt saken van sonmigen slagen die ick ontfangen hebbe van so[m]migen scippers zoe gheve ick te kennen dat ick dese ziecte lange inden lyve gedragen hebben Ende zoe verre ick quame van levenden lijve ter doot zoe ontdrage ick de sleve scippers vander doot Ende is daer nae gestorven Ende hoewel de suppl[ian]t p[ar]tie geinteresseerde gesoent en[de] gebetert heeft En soude nochtans midts beduchten[de] rigeur van justicien hem nijet dorren vinden hanteren noch converseren in onsen lande van brab[ant] maer elders leven in groeter aermoeden en[de] miserien Ten waere dat hem onse gracie hier op verleent ware Alzoe hij seeght O$$ daerom[m]e zeer oetmoedelijck biddende Besunde[re] dat ons believen wille hem te doen expedieren onse oepen[en] brieven van remissien in sulcken saken gewoenlijck. Waeromme zoe eest dat wij die saken voirscr$$en overghemerct den voirs. Jacop de cock suppl[ian]t genegen wesende tot zijnder beden en[de] supplicatien Ende willen[de] hem in dit stuck gracie en[de] genade prefereren voer strangheyt van justicien hebben inden gevalle als boven vergeven quijtgescholden en[de] geremitteert vergeven schelden quijte ende remitte[re]n uuijt sundelinger gracien bij desen onsen brieve tfeijt ende dootslach boven verclairt metgaders alle peijne ende bruecke corporelle en[de] criminele dair inne hij ter causen van dien met datter aencleeft tegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben Ende hebben hem als dair aff wedergestelt en[de] gerestitueert stellen weder ende restitueren midts desen onsen voirs. brieve tot zijne goede faeme en[de] name in onsen voirs. lande van brabant en[de] allen ande[re]n onsen landen en[de] heerlicheyden ende tot zijnen onverbuerden goeden indijen hijre eenige heeft gelijck en[de] in alder manie[re]n als hij was voer de toecompste ende gesciedenisse vanden feijte en[de] dootslage voirs. imponeren[de] hier op silen[cie] ende een e$wich zwijgen ons[en] procureur g[e]n[er]al van brabant en[de] allen ande[re]n onsen iusticieren ende officieren wie hij zij Satisfactie ende beternisse eerst ende voer al gedaen der partie geinteresseerde indyen die noch nijet gedaen en es en[de] eenige daer toe staet civilijck allenlijck Behoudel[ijc] oijck dat de voirs. suppl[ian]t gehouden werd tvoirs. feijt tegens ons te beteren civilijck naer de gelegentheijt vand[en] mesdaet ende [f.43r] en de faculteyt van zijnen goeden Ende oyck te refonderen ende betaelen de redelycke costen van iusticien indyen datter eenige gedaen oft naergevolght zijn Ter taxacien en[de] arbiterscepe van onsen lieven en[de] getruwen Ridde[re] ende cancell[ie]r hee[re]n Jheronimo vand[er] noot ende den luyden van onsen Raede in brabant die wij daer to$ co[m]mitte[re]n Ontbieden dairom en[de] bevelen den selven van ons[en] raede in brabant dat voer hemluyden geroepen die ghene die daer over behoiren geroepen te zijne zij procede[re] wel en[de] duechdelijck ter verifficacie en[de] interinemente van desen naer huer voirme ende inhouden Ende dat gedaen ende die voirs. civile boete getaxeert gearbitreert en[de] betaelt zynde in handen vand[en] ghenen van onsen ontfangers diet behoe[re]n sal die welcke gehouden werdt reken[inge]n bewijs en[de] reliqua te doene tot ons[en] behoeff metten ande[re]n penn[ingen] van zijn[en] ontfange zij en[de] allen ande[re]n ons[en] justicieren en[de] officieren wyen dit aengaen sal mogen huerl[ieden] sted$houde[re]n jegewoirdich en[de] toecomen[de] en[de] elck van hen besunde[re] zoet behoe[re]n sal doen laeten en[de] gedoogen den voirn. suppl[iant] van dese onse gracie remissie quijtsceldinge en[de] p[ar]doene zoe en[de] inder manie[re]n als voeren rustel[ijck] ende vredelijck genyeten gebruijcken ende useren sonder hem te doene oft te laeten geschien in lyve noch in goede eenigen hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer indyen zijn lijff daer oft eenige van zijn[en] onverbuerden goeden daero[m]me gevangen gearreste[er]t oft beco[m]mert wae[re]n die stellen en[de] doen stellen terstont en[de] sonder vertreck tot …