François Speeckaert (april 1549)

Metadata Genadebrief van François Speeckaert (april 1549) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 643, f.242v°-244v° (scan 256-258) Transcribed by Jurgen Vandebotermet Dutch Original transcription Modern transcription f.242v-f.243r f.243v-f.244r f.244v [f.242v°] Kaerle etc. doen te weeten allen iegenwoirdich ende toecomende dat wij ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van francois speecart arm scamel man belast met vyf ende kinderkens Inhoudende hoe dat opten kersmesdach van halle anno xvc achtenveertich lestleden de voirs. suppliant met noch meer ander goet geselscap geweest hadde tot halle [f.243] ende comende des achternoens met zijn brueder genaempt jan ende noch ander persoonen van halle nae ruysbroeck ten huyse van janne steenberch aldair hij suppliant ende de voirs. jan zyn brueder met noch ander goet geselscap in eenen boomgaert gingen sitten drincken dat aldoen aldair voirbij is commen passeren guillaume de mohemoy die welcke van eenighe vanden geselscape des voirs. suppliants worde naegeroepen om te commen drincken gelyck hij heeft gedaen hebbende byden anderen geselscape twee oft drye reysen gedroncken ende zeer corts dair nae hebben zij onder malcander tgelach gemaect zoe dat elck voir zyn gelach betaelde eenen stuiver. ende heeft de voirs. guillaume by oock droncken voir dat hy henluden hadde ons gegeven een stuivere seggende oft drie ick en hebbe maer twee reysen gedroncken ende ick hebbe eenen stuiver gegeven dair op een vant voirs. geselscape antworde hebdij te vele betaelt daerop repliceerde de voirss. guillaume neen dwelck de voirs. suppliant aenhoorende heeft eenen stuiver getrocken om den selven guilliame restitucie te doene vanden selven stuiver die hij voir zyn gelach gegeven hadden opde welcke de voirs. guillaume zeyde totten voirs. suppliant ick en beghere den stuiver nyet ick hebben betaelt dat alsdoen de voirs. jan totten suppliant zynen brueder zeyde ghij en verstagens nyet waer op de voirs. suppliant totten voirs. janne zynen brueder zeyde ick verstaet beter dan ghij doet hebbende alzoe de voirs. suppliant ende de voirs. jan tegen malcanderen woirden gaende van malcanderen ende zeere corts dair nae hebben de voirs. suppliant ende jan de voirs. jan getrocken hueren messen te weten de voirs. suppliant zynen degen ende de voirs. jan zyn rappiere slaende alsoe nae malcanderen zoedat hij suppliant in zynen elleboghe ende in zyn een handt zeer gequest wiert ende invaderende zulcx malcanderen soude deselve jan geseeght hebben broeder wildij mij doot hebben maer de suppliant en sprack nyet slaende metten degen zeer dapperlyck naeden voirsz jan ende zoe eenen joos van hellegem nu overleden genoch bij drancke zynde is commende geloopen inden selven boomgaert onder eenen appelboom [f.243v°] met zynder rappieren bloot inde handt meynende tusschen beyden te gaene heeft de voirs. joos bij ontweeten vanden voirs. suppliant een wonde in zyn been boven zyn knien ontfangen ende zyn ten lesten bij omstaenders gescheeden geweest loopende den voirnoemde jan in eenen hoivenbuer ende de voirsz suppliant ziende joos zeer gequest heeft geseyt doet hem vermaken ende is alzoe vandair gescheyden ende naer halle gegaen van welcker quetsure de voors. joos binnen vyve oft zesse daghen dair nae deser werelt overleden is dwelck den suppliant zeere leet is in sulcken vuegen dat ingevalle nyet en ware als boven geschiet hij dat om egheen dinck ter werelt doen en soude willen noch dair toe raet daet noch consent geven ende hoe wel de voirs. suppliant anderssins staende is tot goeden name fame ende dat hij der partye geinteresseerde heeft gecontenteert soe en soude hij suppliant vreesende rigeuer van justicien hem binnen desen onsen lande van brabant nyet dorren vinden hanteren ende converceren ten zij dat onse gracien hem verleent werdden ons dairom zeer oitmoedelike biddende soe eest dat wij de saken voirscreven overgemerct den voirs. suppliant geneycht wesende tot zynder beden ende supplicatien zunderlinge ter eeren ende weerdicheyt vander bitter passien ons heeren jesu christi die hij voir ons allen geleden heeft op zulcken dach als heden hebben indengevalle als boven geremitteert quytgescolden ende vergeven remitteren schelden quyte ende vergeven uuyt onser zunderlinger gracien bij desen tfeyt ende dootslach boven verclaert mitsgaders oick alle penen ende amenden corporelle ende criminelle dair inne hij hem overmits ende uuyt saken van tghene des voirs. is tegens ons onse hoocheyt ende justicie eenichsins mach hebben ontgaen ende hebben hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen tot zyne goede fame ende name in onsen voirs. lande ende hertochdomme van brabant ende van overmaze ende oick in onsse stadt van bruessele ende ammanie van diere ende allen anderen onsen landen ende sy hier van verantwoirt by dontfanger vanden exploicten [f.244] heerlicheden ende tot zynen ongeconfisqueerden goeden indien hij eenighe heeft als hij was voir den voors. dlootslach imponerendde hier op een eewich zwijgen ende silencien onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants van brabant hoedanighe die zyn oft wesen moghen satisfactie nochtans ierst ende alvoeren gedaen der partyen geinteresseerde zoe verre die noch nyet gedaen en ware civilyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat hy tvoirs. feyt ende dootslach jegens ons civilyck beteren zal naer de gelegentheyt vander mesdaet faculteyt van zynen goeden ende onsen ordonnantie dairop gemaict ende oick dat hij ghehouden werdt te betaelene die redelycke costen van justicien indien datter eenighe geschiet ende naegevolght zyn ter taxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen den cancelliere ende luden van onsen rade in brabant dat wij dairtoe committeren ontbieden daerom ende bevelen den selven van onsen rade rade in brabant dat voir hen geroepen die dairom behoiren geroepen te zyne zij procederen wel ende duechdelyck totter verificatie ende interinemente van desen onsen tegewoirdigen briefve naer huere vorme ende inhouden welcke interinement de voirs. suppliant gehouden zal zyn te versoecken in onsen voirs. rade binnen eenen halfven jaere naestcomende naer date van desen op peyne te verliesen deffect van dien ende dat gedaen ende de voirs. amende civile ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde alst behoort van welcker amende die ghene die van onsen ontfangers dient aengaet gehouden wert ontfanck te maken rekeningen bewijs ende reliqua te doene tot onsen prouffyte

Janneke Sbollens (februari 1519)

Metadata Genadebrief van Janneke Sbollens (februari 1519) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 636, f.312- f.314r° (scan 391-393) Transcribed by Els Lenaerts Dutch Original transcription Modern transcription f.312r f.312v-f.313r f.313v [f.312r°] Remissie van sekeren mesuse by Jenneken sbollens gecommitteert Kaerle etc. doen cont allen luden nu ende namaels wesende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van janneken sbollens huysvrauwe van janne ysewys inhoudende hoe dat in Augusto lestleden de voirs. suppliante getrouvt heeft ende tot hueren man genomen den voirs. jan zonder [f.312v°] hem te kennen te geven dat zy daertevoiren een kint ontfangen ende gecregen hadde by eenen jongen coopman Ende drie maenden of daeromtrent naeden voirs. huwelick heeft de selve suppliante die noch nyet voldregen en hadde noch oyt tot eenigen aerbeyt van vrauwen geweest haer gevoirdert te wasschen ende schueren Ende naer dat zy alsoe gewasschen ende geschuert hadde drouch een mande met cleeren op huere zyde zoe dat met diere zy huer zoe zeere vermoeyde dat zy op eenen nacht zieck geworden es ende creech groite pyne nyet wetende wat haer was Ende de pyne wat vergaen wesende viel zy in slape Ende corts daernae creech groite camerganck ende ginck tweemalen up een heymelicheyt die gemeyne was met hueren gebueren Ende de leste reyse crygende groiter pyne dranck soe styf dat huer die ader brack ende met dien ontschoot haer het kint ende viel inde heymelicheyt seggende tot hueren voirs. man de welcke boven quam daer hy de suppliante vant Man my es daer wat ontgaen sonder dat zy tkint al willens inde selve heymelicheyt heeft laten vallen oft geworpen angesien dat zy kints doucken ende andere gereetschap daertoe dienende gemaect hadde . Ende tkint alsoe daer wesende wert crytende soe dat de gebueren dat gecryt hoirende deden eenen metser halen die de pype vander heymelicheyt opbrack ende met kerssen ende licht wert gesien ende gevisscht Ende hoewel dat dit aldus geschiet es ende [f.313] dat de voirs. suppliante daeraff groot berauw gehadt ende noch heeft ende meynde noch tyts genouch te spreken met eene vroevrouwe om haer te helpen angesien dat zy noch zekeren tyt te gaen hadde Nyetmin de selve suppliante te bedde ende in kinder bedde liggende heeft onse scoutet onser stadt van Antwerpen gesonden zekere dienaers int huys daer zy gelach omme haer te bewaren ende naeden kinderbedde jegens haer te procederen Aldaer zy nochtans met subtylhede is uuytgerocht ende haer gesalveert heeft opt gewyde of vrye plaetsen Midts den welcken beducht die suppliant datmen tegens haer noch zoude willen criminelick procederen . Dwelcke haer haeren man ende anderen vrienden commen ende keeren zoude tot groiter scande oneere scade ende ongenouchte Ten zy dat onse genade ende gracie haer hier op verleent worde Omme de welcke angesien tgunt des voirs. is ende oick dat tvoirs. kint nu oude is twaelf weken of daeromtrent sonder zydert dier tyt enich letsel of gebreck gehadt te hebben zoe zy seyt ende omme welcke gracie zy ons oetmoedelick gebeden heeft Soe eest dat wy de saken voirscreven overgemerct willende der voirs. supliante in desen gracie ende genade prefereren voir riguer van justicie . Der selver supliante genegen wesende tot huerder beden ende begeerten By deliberatie van onse zeere lieve ende beminde vrouwe ende moeye die Ertshertoginne van Oistryck hertoginne ende gravinne van bourgoingne douagiere van savoyen regente etc. ende vanden hoofde ende luden van onsen privaten rade neffens haer wesende ende oick in faveur van zekere goede ende notable mannen die haer daervan hebben erustelick versocht [f.313v°] ende gebeden. hebben inden gevalle als boven quytgescholden vergeven ende geremitteert schelden quyte vergeven ende remitteren uuyt onser zunderlinger gracien by desen onsen brieve het mesuz delict ende infractie van gevanckenisse boven verclaert mitgaders al tgene dat zy ter causen van dien met des daeraen cleeft tegens ons ende justicien mesdaen ende verbuert mach hebben Ende hebben huer daeraf wedergestelt ende gerestitueert wederstellen ende restitueren tot huere goede fame ende name tot onsen lande ende hertochdom van brabant ende anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot hueren goeden onverbuert zynde indien zy eenige heeft gelyck zy was voerde toecompste vanden stucken ende mesvalle voirscreven imponerende hierop onsen procureur generael ende allen anderen onsen justicieren ende officieren onss voirs. lants van brabant een eeuwich geswych ende silencie Behoudelick nochtans dat de voirs. suppliante gehouden sal zyn op te leggen ende betalen die redelicken costen van justicie daeromme gedaen ende naegevolcht Ter taxatien ende arbitragien van onsen lieven ende getrouwen die Cancellier ende luden van onsen rade geordineert in brabant die wy daertoe committeren Ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen Cancellier ende luden van onsen voirs. Rade dat voir henlieden geroupen de gene die daertoe behoiren geroupen te zyne zy procederen wel ende duechdelick ter verificatie ende interinemente van desen ende tot taxatien vanden voirs. costen Ende dat gedaen zy onse [f.314] voirs. scoutet van Antwerpen ende marcgreve ons lants van ryen Ende alle andere onse ende der smaelre heeren richteren justicieren ende officieren onss voirs. lants van brabant dien dit aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een yegelick van hen soe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoigen de voirs. supliante van deser onser gracien quytscheldinge remissie ende pardoene inder manieren boven verclaert rustlick vredelick ende eeuwelick genyeten ende gebruycken sonder haer te doene noch te laten geschyene In lyve noch In In goede eenich hinder letsel of moeyenisse ter contrarien Maer indien haer lyf oft enige van hueren onverbuerden goeden waren daeromme gevangen becommert of gearresteert dat zy die stellen of doen stellen terstont ende sonder vertreck tot volcommen delivrantie want ons alsoe belieft Ende ten eynde dat dit vast ende gestadich zy tot eeuwigen dagen soe hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen Behoudelick onsen rechten in anderen dingen ende anderen huer recht in allen Gegeven in onser stede van Antwerpen inde maent van februario int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende negenthien Ende van onss rycken Te weten vanden roemschen dierste Ende van castille etc. Tvierde Aldus stondt Gescreven onder opte

Aert vander Horst (augustus 1503)

Metadata Genadebrief van Aert vander Horst (augustus 1503) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 634, 42v°-43v° (scan 146-147) Transcribed by Ann Trappers Dutch Original transcription Modern transcription f.42v-f.43r f.43v [f42v°] Copie van Remissie van dootslage Philips byder gracien Goids Ertshertoge van Oestrijke Hertoge van Bourgondien Van Lotharingen van brabant van stier van karenten van crain van Limburg van Luxemburg ende van gelre Greve van vlaenderen van Hapspurg van Thirol van firette van kieburg van artois van bourgoingien Palatyn van henegouwe van hollant van Namen ende van sutphen mercgreve des heylichs Roemschen Rycs ende van Borgauw Lantgreve in Elsaten heere van vrieslant van opter windischenmarq van portenauw van salins ende van mechelen doen te wetene allen den ghenen die nu zijn ende namaels wesen sullen dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van Aerdt vander Horst sone Jans vander horst vleeschouwere woenende in onser stad van Bruessel inhoudende hoe dat des nu meer dan een jaer geleden es dat hy suppliant ende een geheeten Aert pauwels met wylen Janne de knibbere geheeten de potghietere in onser voirs. stad van Bruessel vergadert zynde onderlinge groote woerden ende geschillen gehadt hebbende terstont deen tegen dandere vechtende wordden in sulckerwys dat de voirs. [f.43] suppliant ende aert pauwels zijn geselle uuyt hitten van bloede den voirs. wylen Janne de knibbere zeere quetsten van welcker quetsueren hy corts dair nae van levende live ter doot gecomen es dwelc hem suppliant met goeder herten leet es Ende hoewel hy suppliant daer +af aen partyen hebbe gesoent ende dit selve nae syn macht ¬daer af te vreden gestelt ende gecontenteert Soe en soude hy nochtans beduchtende ende ontsiende riguer van iusticien bynnen onser voirs. lande van brabant niet dorren comen Maer hem moeten buyten houden in vremde landen ende contreyen ende waere alsoe geschapen altyt lantloopich te blivene ende sijn leven te eynden in grooter armoeden ende miserien Tot sijnder grooter schaden ongenuchten ende verdriete Het en waere dat wy onse gracie ende genaet te hemwerts wouden keeren ende hem remissie ende quytscheldinge vanden voirs. feyte verleenen ende wederom tot sijnen goeden eeren fame ende name restitueren met oic onse oepene brieven in behoirlycker formen daer op doen expedieren daer om hy ons oitmoedelic heeft gebeden Waer om soe eest dat wy desen aengesien willende altyt gracie ende genade prefereren Riguer van Rechte den voirs. suppliant geneycht wesende tot sijnder voirs. beden hebben in gevalle als boven vergheven Quytgeschouden ende geremitteert Ende uuyt onser gerechter wetentheyt auctoriteyt ende zunderlinger gracien vergheven quytschelden ende remitteren mits desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven vercleert mitgaders allen peynen boeten ende brueken corporelle ende criminele dair inne hij ter causen van dien mit datter aencleven mach mesdaen misbruyct ende gevallen mach wesen tegen ons ende der iusticien Ende hebben hem als van desen gerestitueert ende wedergestelt restitueren ende wederstellen tot zijnder goeder famen name ende geruchte in tot onsen voirs. lande van brabant ende tot allen sijnen onverbuerden goeden soe verre hy ennige heeft gelyc hy wat voere dit toecompst vanden voirs. feyte ende dootslage Behoudelic dat hij suppliant niet en sal mogen comen bynnen onser voirs. stad van Bruessel noch der vryheyt der selver Imponerende hier op silencie ende een eewich geswych onsen procureur generael onsen amman van Bruessel ende voerts allen anderen onsen richteren ende officieren ons voirs. lants van brabant wie hy zyn satisfactie ende beteringe yerst ende voer al gedaen synde der partijen geinteresseerde soe verre dit nyet gedaen en zy ende dat alleene civilic behoudelic oic deser versien dat die voirs. suppliant sal gehouden syn tvoirs. feyt aen ons te beteren civilic alleene ter arbitragien [f.43v°] taxacien ende moderacien van onsen lieven ende getruwen riddere ende cancellier den heere van Orbais ende van Maleve ende den anderen luden van onsen raide geordineert in onsen voirs. lande van brabant die welcke wy dair toe gecommitteert hebben ende committeren by desen onsen voirs. brieve ontbieden dair om ende bevelen den selven onsen cancellier ende luden vanden raide dat geroepen voere hen die ghene die daer om selen behoeren geroepen te sune zy procederen wel ende getruwelic totten interinemente ende verificatien van desen en de totter taxacien ende moderacien vander voirs. civylder beternissen nae dit gelegentheyt vande voirs. feyte ende die qualiteyt van synen persoene ende goeden ende dat gedaen ende die selve civile beternisse betaelt den ghenen van onsen Rentmeester dien dat behoeren sal ende de welcke sal schuldich zyn dair af behoef ontfanck te maken tot onsen profyte zy ende voerts alle andere onse richteren ende officieren vanden smalen heeren ende insgelycs die richteren ende officieren vanden smalen heeren van desen onsen voirs. lande van Brabant die dat aengaen sal mogen den voirs. suppliant van deser voirs. gracien quytschelden ende remissien doen ende laten peyselic ende vredelic useren ende gebruycken sonder hem te doene noch te laten geschieden in live oft goeden ennigen hynder stoot oft letste ter contrarien Mair by also hy oft die voirs. sune goeden ter saken van desen gecommert gearresteert oft alreede beslagen waeren die terstont daer af ontslaen ende doen ontslaen Ende te dien eynde dat dit vaste ende gestentich zy ende blive tot eewigen dagen hebben wy onsen segel hier aen doen hangen behoudelic ons in anderen dingen onsen rechte ende eeren eenen yegenlycken des zyns Gegeven in onser stad van Dole inde maent van Oeghste int Jaer ons Heeren duysent vyfhondert ende drie Aldus ondergescreven ende geteykent opte plycke By mynen heere den Ertshertoge Hu. de Strathen Gecollacioneert ende bevonden concorderende metten originale By my Stratis N/A f.42v-f.43r f.43v [f42v°] Copie van Remissie van dootslage Philips byder gracien Goids Ertshertoge van Oestrijke Hertoge van Bourgondien Van Lotharingen van brabant van stier van karenten van crain van Limburg van Luxemburg ende van gelre Greve van vlaenderen van Hapspurg van Thirol van firette van kieburg van artois van bourgoingien Palatyn van henegouwe van hollant van Namen ende van sutphen mercgreve des heylichs Roemschen Rycs ende van Borgauw Lantgreve in Elsaten heere van vrieslant van opter windischenmarq van

Willem Snellaert (september 1502)

Metadata Genadebrief van Willem Snellaert (september 1502) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 634 f.98-100v° (scan 96-99) Transcribed by Anton Schuttelaars Dutch Original transcription Modern transcription f.98r f.98v-99r f.99v-f.100r [f.98r°] Copie van eender remissien van dootslage Philips bijder gratien goids Ertshertoge van Oistryck hertoge van bourgoingnen van Lothringen van brabant van stier van karenten van crain van limburg van luxemborch ende van gelre Greve van vlaenderen van habspurg van thirol van firette van kieburg van artois van bourgoingnen Palatyn van henegouwen van hollant van zeelant van namen ende van sutphen mercgreve des heylichs roemschen rycs ende van borgauw Lantgreve in elsaten heere van vrieslant van opter windischenmarq van portenauw van salins ende van mechelen Doen te wetene allen luden jegewoirdich ende toecomende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van willem snellaert inhoudende hoe opte meyavont lestleden ontrent drie uren nader noene die voirs. suppliant wesende bynnen synen huyse te oisterwyck by tsertogen bossche aldair hy doen tertyt woenachtich was quamen aen hem heer aert vanden wyele priester heindrick vanden doerne ende dierick sone vande huysvrouwe vande voorn. hendrick de welcke den voern. suppliant gevraecht hebben oft hy met hemlieden wilde gaen drincken waer op hy antweerde dat hy dair mede te vreden was ende ghingen in een huys tegens over des voirs. suppliants huys aldair men besonts byer ende oisterbyer vercochte Ende hemluyden dair een wyl tyts geseten hebbende de voirs. heer aert hendrick vanden doorne ende dierick [f.98v°] wel by drancke synde begonsten tegens den voirs. suppliants woerden te nemene ter cause van sekere rekeninge die de voernoemde suppliant ende dierick onderlinge tsamen uuytstaende hadden in sulcker dat de voirs. dierick onder andere woerden seyde totten voirs. suppliant ic sal u betalen eer ghy uuyten huyse gaen sult oft dier gelycke woerden in substantie Ende dit geseet synde de voirn. dierick heeft totten voirs. suppliant geseet Ic bringe u zess gelasen byers die ghy oic insgelycs drincken moet dair op de voirn. suppliant antwoerde Ic wacht gheerne eenen vrindelycken dronck Maer ic en machs nyet soe vele opt welcke de voirn. dierick antwoerde ende seyde ic sal u dan twelif gelasen bringen die ghy drincken sult dat merckende die voirs. suppliant dat die voirn. dierick wel by drancke was ende dat hy hem nyet met vrede en lyet om drincken beduchtende datter eenich quaet tusschen hemlieden op rysen mochte ryep de weerdinne vanden huys de welcke hy betaelde zynen gelach die hy te betalen hadde ende tselve betaelt synde dede de tafel een luttel uuyten wege want hy dair inne besloten was ende spranck ter dueren uuyte ende alsoe uuyten huyse gaende soe heeft de voirs. her aert vanden wiele geroupen Ic ben vergrempt oft der gelycke [f.99r°] twelck nochtans niet warechtich en was want nemmermeer blycken sal dat de voern. heer aert gewont was dat hoerende byden voirs. heindrick ende dierick syn terstont aen gegaen naer den voirs. suppliant elck met eenen blooten messe in huerlieden handen ende insgelycs den voirscr. heer aert met eender haetse van eenen tymmerman de welcke hy nam van sekeren tymmerluyden die dair tegens over wrochten in meeningen de voirs. suppliant doot te slaene ende hebben den voirs. suppliant eenigen steken gegeven duer zyne cleederen sonder hem aen tlyf te grievene hoe wel zy henlieden besten deden om hem doot te slaene alst wel te presupponeren es die selve suppliant siende dat hy uuyt huerlieder handen egheensins geraken en conste ende beduchtende dat zy hem oultragieren souden aen tlyf dwelc zy gedaen soude hebben in dien sy huer wille hadden mogen volbringen om syn lyf te bescudden hem van noode was ter were te stellene dwelck hy dede ende met een cleyn dagge die hy hadde de lemmet van die omtrent eenen voet lanck wesende heeft den voirs. dierick een cleyn steke gegeven in syn borst de welcke hem gewo dierick hem gevoelende gewont ryep aey my ic ben gesteken oft dier gelycke woerden dat hoerende die voirs. henrick van doerne quam aenden voerscr. suppliant gelopen met eender blooter dagge in meyninge de voirscr. [f.99v°] suppliant doer te steken dwelcke siende byden voirscr. suppliant heeft den selven slach gebroken ende hem gegeven eenen steke in syn scouderen van welcken steke ende quetsinge de voirs. henrick twee uren dair naer van levende live ter doot gegaen is uuyt saken van welcken dootslage al eest dat tselve gebuert zy als voirs. es ende dat die voirs. henrick een bastaert priesters sone was mits dwelcke ons die satisfactie ende beternisse toebehoert die selve suppliant duchtende strancheyt van justicien absent ende hem houdende buyten onsen landen ende heerlicheyden aldair hy nemmermeer en soude dorren wedercomen noch converseren mair dair uuyt blyven ende syn leven aldair in armoeden ende ketivicheyden te moeten leyden ten waere dat onse gratie ende genade hem hier inne gedeelt ende verleent wordde alsoe hy seet om die welcke de selve suppliant gemerct tgheene des voirs. es ende dat hy altyt geweest es van goeden fame ende name sonder geachterhaelt geweest te hebbene van eenigen anderen quaden stucken hy ons seere oitmoedelic heeft doen bidden Soe eyst dat wy die sake voerscr. overgemerct genegen wesende ter beden ende supplicatien vanden voirs. suppliant ende willende hem in dit stuck gratie ende genade [f.100°] prefereren in vorderen voer rigeur ende strangheyt van justicien Wy hebben den selven suppliant inde gevallen als boven vergeven quytgesconden ende geremitteert vergheven scelden quite ende remitteren uuyt onser sunderlinger gratien mits desen onsen brieven den dootslach ende mesbruyck boven verclaert mitsgaders allen boeten peynen ende bruecken corporele ende criminele dair inne hy ter cause vande voirscr. dootslage mits dat dair inne ane cleeft misdaen ende mesbruyct mach hebben tegen ons ende justicien ende hebben hem als ten desen gerestitueert ende wedergestelt restitueren ende stellen weder mits desen tot zynen goede fame name ende geruchte tot onsen landen ende herlicheyden ende tot synen onverbuerden goeden in dien hy eenige heeft gelyc hy was voere de toecompste vanden voers. dootslage imponerende hier op silentie ende een ewich zwigen

Hendrick Hofmans (maart 1501)

Metadata Genadebrief van Hendrick Hofmans (maart 1501) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 534, f.92-93v° Transcribed by Libert Loosen Dutch Original transcription Modern transcription f.92r f.92v-93r f.93v [f.92] Copie van eenen remissie van dootslage Philips Byder gratien Goids ertshertoge van Oistrijk hertoge van bourgoignen van Lothringen van Brabant van Stier van karenten, van Crain van Limburg van Luxemburg ende van gelre Greve van vlaenderen van habspurg van thirol van firette van kieburg van Artois van Bourgondien Palatin van henegouwe van hollant van zeelant van namen ende van zutphen mercgreve des heylichs Roemschen rijck ende van Borgauw Lantgreve in Elsaten heere van vrieslant van opter Windischenmarq van Portenauw van salins ende van mechelen doen te wetene allen jegenwoirdigen ende toecommende dat wij ontfaen hebben dit oitmoedige supplicatie van hendrick hofmans scepman ingesetene van onser stad van mechelen hoe dat des es omtrent een jaer geleden hij suppliant comende met sijne scepe tot hillebrugge onder die prochie van yeteghem met noch eenen anderen scepman geheeten anthonis op gestaen sonder woort te spr laukens zijn met meer anderen tsamen gaen drincken in een herberge aldaer staende Soe dat die voirschreve suppliant metten voirschreven Anthonis vele diverse injuriose woirden hadde ende onder dandere hyeten malcanderen hender moeder lief hebben het welcke nader hant ter neder geleeght werdt bij den goeden gesellen daer mede int gelage sittende Soe es namaels de voirschreven anthonis opgestaen sonder woert te sprekene ende heeft genomen een blocxken met drie pickelen ende heeft dair mede geworpen naden voirschreven suppliant in sulcker wijs dat hij hem [f.92v°] geraecte op zijn hooft dat hy ter eerden vyel ende grootelic gequetst wert zijpende vanden bloede soe dat zij malcanderen geinvadeert zijn ende heeft de voirschreven suppliant den voirschreven anthonis gesteken met eender deggen van welcke steken hij bynnen drie oft vyer dagen dair naer gecomen is van live ter doot ende hoewel dat tselve feyt ende ongeval den selven suppliant zeere leet es ende dat h partije dair af gesoent ende beteringe gedaen heeft nyet min hij heeft hem u ter causen van dien ontsiende rigeur van justicien geabsenteert uuyt onse landen ende heerlicheyden ende en soude daer inne nyet dorren wedercomen mair es gescepen dair uuyt te bliven ende zijn leven ten eynden in anderen vremden landen in grooter aermoeden ende ketivichede wordde hem hier op nyet versien van onser gracien ende goederth alsoe hij seeght ons seere oitmoedelic dair biddende Soe eest dat wij de saken voers overgemaeckt medelyden ende compassie hebbende op den voirnoemde henric hofmans suppliant ende willende hem in dit stuck gracie ende genade prefereren ende voorderen voer strancheyt van justicien sonderlinge ter eeren ende weerdiche vander heyliger passien ende lyden die onse lieve heere god leet voer ons allen op sulcken dach alst huyden es wij hebben den selven suppliant genegen wesende tot zyn voirs. bede ende supplicatien inden gevalle als boven vergheven quytgeschonden ende geremitteert ende uuyt onsen [f.93] zunderlinger gracien auctoriteyt ende rechter wetentheyt vergeven scelden quyte ende remitteren mits desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven verhaelt mitsgaders alle peyne ende verbuerten corporelle criminelle ende civile dair inne hij ter causen van dien mits datter aencleven mach mesdaen ende gevallen mach wesen tegens ons ende justicie ende hebben hem als van desen wedergestelt ende gerestitueert wederstellen ende restitueren tot zijnder goeder famen ende name tot onsen voirschreven landen ende heerlicheyden ende tot zijne ongeconfisqueerde goeden op dat hij eenige heeft alsoe hij was eer den voirschreven dootslach gesciede imponerende ende stellende hier op een ewich zwygen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringe gedaen yerst ende alvoren byden voirnoemde suppliant der partie geinteresseert indien die noch nyet gedaen en es ende eenige dair toe dient civiliken alleenlic ontbieden dair om ende bevelen onsen lieven ende getrouwen die Cancellier ende lieden van onsen raede in brabant dat voere hen geroepen die ghene diere behoeren geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelijcken ter verifficatie ende interinemente van desen tegewoirdigen letteren Ende dat gedaen zijnde zij onsen drossart van brabant ende alle andere onse justicieren ende officieren dient aengaen mach ende elcken van henluyden doen laten ende gedoegen den voirgenoemde suppliant van dese [f.93v°] onse jegenwoirdige gracie remissie quytscheldinge ende verghiffenisse ende van allen den inhoudene van desen volcomelic rustelic ende eewelic genyeten ende gebruycken sonder hem te doene noch gedegen gedaen te zijne nu noch in toecomende tijden in lyve noch in goede eenich hynder stoot letsel oft moeyenisse ter contrarien mair by alsoe zyn lyf oft eenige van zijne voirs. ongeconfisqueerde goede dair om gevangen gearresteert becommert ofte belet waeren dat zy die stellen oft doen stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder slakenisse ende delivrancie want ons alsoo gelieft gedaen te zijne Ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blive tot ewigen dagen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen Behoudelijcken in anderen dingen ons recht ende eenen yegelicken des zijns In allen. Gegeven in onser stad van mechelen opten heyligen vrindach xxven in meert int jaer ons heeren duysent vijfhondert ende Een. Aldus ondergescreven opten plycke bij mijnen heer den Ertshertoge mijn heere die grave van nassou stadhouder generael die heere van beerssel ende andere jegenwoirdich Ende Geteykent haneton. Gecollacioneert ende bevonden concorderende metten originele By my Stratis N/A f.92r f.92v-93r f.93v [f.92] Copie van eenen remissie van dootslage Philips Byder gratien Goids ertshertoge van Oistrijk hertoge van bourgoignen van Lothringen van Brabant van Stier van karenten, van Crain van Limburg van Luxemburg ende van gelre Greve van vlaenderen van habspurg van thirol van firette van kieburg van Artois van Bourgondien Palatin van henegouwe van hollant van zeelant van namen ende van zutphen mercgreve des heylichs Roemschen rijck ende van Borgauw Lantgreve in Elsaten heere van vrieslant van opter Windischenmarq van Portenauw van salins ende van mechelen doen te wetene allen jegenwoirdigen ende toecommende dat wij ontfaen hebben dit oitmoedige supplicatie van hendrick hofmans scepman ingesetene van onser stad van mechelen hoe dat

Willem Hendrikx (maart 1501)

Metadata Genadebrief van Willem Hendricx (maart 1501) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 634, f.88v°-90v° Transcribed by Els Lenaerts Dutch Original transcription Modern transcription f.88v-f.89r f.89v-f.90r f.90v f.88v° Remissie van eenen dootslage Philips Byder gracien goids Ertshertoge van Oistryck hertoge van bourgoingnen van lotharingen van brabant van stier van karenten van Crain van limburg van luxemburg ende van gelre Grave van vlaenderen van habspurg van thirol van firette van kieburgh van artois van bourgoingien Palsgreve van henegouwe van hollant van zeelant van namen ende van zutphen mercgreve des heylichs roemschen rycs ende van borgauw Lantgreve in elsaten heere van vrieslant van opter windischmarq van Portenauw van salins ende van mechelen Doen te wetene allen iegenwoirdigen ende toecommenden dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van willem hendricx willem aertssone alias van velaer arm schamel lantgeselle wonende te bale in onsen lande van Brabant belast met wyve ende vele cleyne kinderen Inhoudende hoe dat omtrent achtien maenden mach geleden zyn hy suppliant comende om thuys waert te gaene up eenen dyck tusschen mole ende bale voirs. int geselscap van willem nys Lambrecht zwynen ghysbrecht de brouchuyer gheryt zwynen hendrick willekens doude ende hendrick willekens de jonge claechde tot henrick willekens doude vader des voirs. hendrick willekens de jonge sonder eenen arch te peynsen oft te duncken seggende heyndrick de leste reyse dat ic met u ende ander geselscap dranck te gheele twelc leden was een half jaer oft daer omtrent heyne delyen teech my groot ongelyc an ende die woirden die hy my aldaer seyde sal hy noch in zyn lyf eten al f.89r° waert over zeven jaer dwelck hoerende de voirs. hendrick willekens de jonge hoe wel hy int voirs. geselscap te gheele niet geweest en hadde ende dat die sake hem noch zynen voirs. vader egheenssins aen en ghynck seyde tot den voirs. suppliant ic wille heyne delyen verantwerdden ende omme die woirden moet ghy een boeve sterven oft sulcke woirden in substancien hem slaende terstont zwaerlyken met eenen stalen boge Ende dat meer es ziende dat de selve suppliant goedertiere was ende hem nyet en begheerde te verweeren sprack tot hem suppliant seere versmadelycken ende seyde ghy moet wel een boeve ende een rame zyn want ghy en soudt my niet dorren nederslaen Ten welcken de voirs. suppliant antwoirde wederomme dese woirden oft der gelycken heyndic al laeghdi voere my en sliept ic en soude u niet willen noch begheeren te slaene Ende dat hoerende de voirs. hendrick willekens track een lanck mes uuyt zynder scheede ende lyep up den voirs. suppliant hem hauwende ende slaende ende maeckende sulck remoer dat nyemande van zynen voirs. geselscape en dorsten int gescheyt gaen ende in sulcker wys dat de voirs. suppliant hem nergens en wist te bekeeren maer om syn lyf te salveren alsoe hem van nooden was gheen geweer over hem hebbende daen eenen opsteker oft brootmesken meenende hem tontdoene vanden voirs. hendrick track tselve brootmesken metten welcken hy stack ende geraecte onnoeselic den voirs. hendrick willekens de jonge omtrent zyne schouder van welcke steke f.89v° de selve hendrick termineerde corts dair naer van live ter doot Ende soe wel dat tselve fayt ende ongeval den selven suppliant zoe leet es ende dat hy partye dair of gesoent ende beteringe dair gedaen heeft nyet min hy heeft hem ter causen van desen ontsiende rigeur van justicien geabsenteert uuyt onsen landen ende heerlicheyden ende en soude dair inne nyet dorren wedercomen mair es geschapen dair uuyt te blivene ende zyn leven te eynden in anderen vrempden landen in groiter aermoede ende ketivichede werdde hem hier op nyet voorsien van onse gracie omme de welcke gemerct tgene dat voirs. es ende dat hy oic altyts van goeder fame geruchte ende Eerbare conversatie geweest es zonder oyt geachterhaelt oft verwonnen geweest te hebbene van eenigen anderen quaden oft vilainen sticke Also hy seeght hy ons zeere oitmoedelicken versocht ende gebeden heeft Soe eest dat wy de saken voorscreven overgemerct medelyden ende compassie hebbende up den voirnoemde willem hendrics willem aertszone suppliant Ende willende hem in dit stuck gracie ende genade prefereren ende vorderen voor strangheyt van justicien zunderlinge eeren ende weerdicheyt vander heyliger passie ende lyden die onse heere god leet voor ons allen op sulcken dach als huyden es Wy hebben den selven suppliant genegen wesende tot zyn voirs. bede ende supplicatie inden gevalle als boven vergheven f.90r° quytgescholden ende geremitteert ende uuyt onser zunderlinge gracie auctoriteyt en rechter wetentheyt vergheven schelden quyte ende remitteren mits desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven verhaelt mitsgaders alle peynen ende verbuerten corporelle criminelle ende civile dair inne hy ter causen van dien mits datter aen cleven mach misdaen ende gevallen mach wesen jegens ons ende justicie Ende hebben hem als van desen wedergestelt ende gerestitueert wederstellen ende restitueren tot zynder goeder fame ende name tot onsen voirs. landen ende heerlicheyden ende tot zyne ongeconfisquerde goeden up dat hy eenige heeft al also hy was eer den voirs. dootslach geschiede imponerende ende stellende hier op een eeuwich geswych ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wie zy zyn Satisfactie ende beteringe gedaen eerst ende alvooren byden voirnoemde suppliant der partye geinteresseert in dien die noch nyet gedaen en es ende eenige dair toe dient civilicken alleenlic ontbieden dair om ende bevelen onsen lieven ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen raide in Brabant dat voer hemluden geroepen die ghene dien behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende getruwelic ter verifficatie ende interinemente van desen jegewoirden letteren Ende dat gedaen zynde zy onsen drosset van brabant mercgreve van antwerpen meyer van loeven ende alle andere onse officieren justicieren ende officieren dient aengaen mach ende elcken van henluden doen laten ende gedoegen den voirnoemde suppliant van dese onse jegewoirdige gracie remissie quytscheldinge ende verghiffenisse ende van allen den inhoudene van desen vulcomelic rustelic ende vredelic genyeten ende gebruycken Sonder hem te doene oft te gedoegen gedaen te zyne nu noch in toecomende in live noch

Gielis vanden Vyvere (november 1501)

Metadata Genadebrief van Gielis vanden Vivere (november 1501) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 634, f.75r-77v Transcribed by Guido Demuynck Dutch Original transcription Modern transcription f.75r f.75v-f.76r f.76v-f.77r [f.75r°] Remissie van dootslage voere gielis vanden vivere Philips byder gracien goids Ertshertoge van Oistryck hertoge van bourgoingnien van lotharingen van Brabant van stier van karenten van Crain van limborch van luxemborch ende van gelre Grave van vlaenderen van habspurg van thirol van artois firette van kieburgh van artois van bourgoingnen palsgrave ende palatyn van henegauwe ^ lantgrave van elzaten marcgreve van burgau ende des heylichs rycs van hollant van zeelant van namen ende van zutphen mercgreve des heylichs roemschen rycs ende fiert van kyeborch van namen ende van zutphen grave heere van van burgau lantgrave in elsaten van upter windischenmarq vrieslant upter windischenmarg van Portenauw van salins ende van mechelen Doen te wetene allen luyden jegewoirdich ende toecomende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van gillis vanden vyvere goessins zoone ledertauwer poirter ende inwonende van onser stede van ghend inhoudende hoe inde vrye antweerpssche maerct naer sincxen lestleden die voirs. suppliant aldair gecommen zynde met vele andere inwonende van onser voirs. stede van ghend ende onder dandere met drion vander varent pieter de pottere lodewyc sapont arnt sanders Jacop de pottere wylen Joos vanden gavere pieter braem ende willem donderdaige zu ghingen alle te samen logieren in huere gewoenlycke herberge ende bleven dien avont etende met hueren weert ende tsamen aldus gheten hebbende siende dat noch gheenen tyt en was [f.75v°] slapen te gaen ghingen alle oft een deel van hein uuyt huer voirs. herberge in meeningen te gaen bancketteren alsoe zy deden in welcken banckette tgelach gerekent synde de voirs. wylen Joos vanden gavere seyde totten voirs. suppliant betaelt myn gelach wair op de selve suppliant antwoirdde ben ic u yet schuldich ic sal u wel betalen ende dair mede stont up ende betrack naer zyn herberge dair hy ghinck slapen met anderen zyne medegesellen ende de voirs. wylen Joos bleef een wyle tyts achter ende corts daernaer quaem oick ter herbergen weert ende comende ande camere dair de voirs. smekend en ander te bedde lag cloppende en duere vander selver camere, inde welcke de weert ziende dat de voirs. Joos niet gecommen en was een bernende keersse gelaten hadde ende soe geringhe als de voirs. wylen Joos inde voirs. camere gecommen was ghinck totten bedde vanden voirs. suppliant hem heetende cock boeve ende hem ghevende vele andere quade scandelicke ende onverdragelick woirden hem oic verwytende dat hy alsoe arm gewordden was als hy waer up den voirs. smekend antwoirdde totten voirs. Joos dat zwygen ende slapen comen soude of hy soude hem de kele afsteken ende int selve gekyf soe ghinck de keerse uuyte de voirs. wylen Joos persevererende altyts in zyn quaet spreken soe dat hem de voirs. suppliant noch eens seyde compt slapen dair ghy de nacht voerleden geslapen hebt waer up de selve wylen Joos noch nyet te vreden zynde seyde dat hy by hem nyet slapen en wilde heetende den suppliant dief ende anderssins dit hoorende byden voirs. [f.76r°] smeken om seks dat is wat we doen. wylen Joes nyet quyte en conste gewordden stont up van synen bedde in zyn hemde ende nam een cortte dagge die hy by hem geleet hadde ende gaf dair mede den voirs. wylen Joos een steke up een van zyne scouderen van welcker steke hy omtrent drie daigen daernaer te ghend gevoert zynde quaem van levende lyve ter doot ende hoewel die voirn. suppliant de vrienden ende magen vanden dooden gezoent ende te vreden gestelt heeft vanden voirs. dootslage geschiet als voirs. es nyetmin duchtende rigeur ende strancheyt van justicien hy en soude hem nyet durren houden keeren commen noch converseren bynnen onse landen ende heerlicheyden maer sal dair uuyt moeten bliven ende leven in anderen vreymden landen in groiter aermoeden ende ketimcheyde in dien onse gracie ende genade hem hier up nyet gedeelt ende verleent en wordde Alsoe hy seeght Ons zeere oitmoedelic dair om biddende Soe eest dat wy die saken voirscreven overgemerct willende den voirn. gillis suppliant gracie ende ontfermherticheyt hier inne voirderen ende prefereren voer rigeur ende strangheyt van justicien wy hebben den selven suppliant genegen wesende tot zyn voirs. bede ende supplicatie inden gevalle als boven vergheven geremitteert ende quytgescholden vergheven [f.76v°] remitteren en schelden quyte uuyt onse zunderlinge gracie by desen onsen brieve tfayt ende dootslach boven verclaert mitgaders alle peynen ende bruken corporelle ende criminelle dair inne hy ter cause van dien mit datter aencleven mach mesbruyct ende gevallen mach wesen jegen ons ende justicie ende hebben hem als te desen gerestitueert ende wedergestelt restitueren ende wederstellen tot zyn goede name fame ende geruchte in onse landen ende heerlicheyden ende tot alle zyne onverbuerde goeden in dien hy er eenighe heeft in alder voegen ende manieren als hy was voer de toecomste vanden voirs. dootslage imposerende hier op scilende ende eewich zwygen onsen procureur generael ende allen anderen onsen richteren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringe alder werck eerst gedaen der partie geinteresseert in dient noch nyet gedaen en es ende eenige dair toe dient civillyck alleenlick Behouden oic dat hyt jegens ons civilick beteren sal nae gelegentheyt vander mesdaet ende de weerde van zynen goede ter taxacie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrauwen die cancellier ende luyden van onsen raide [f.77r°] in Brabant die wy dair toe commiteren ontbieden dair om ende bevelen den selven onsen cancellier ende luyden van onsen raide in Brabant dat by hen geroepen die ghene die dair over behoeren geroepen te zyne zy procederen wel ende dueghdelic ter verifficatie ende interinemente van desen onsen jegewoirdigen brieve naer huere voirme ende inhouden ende dat gedaen zynde ende de voirs. civile beteringe getaxeert ende betaelt in handen vanden ghenen van onse rentmeesters diet behoeren sal die gehouden wert rekening bewys ende reliqua dair af te doen tot onsen proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange zy onse marcgreve scout amman

Jan Hermans (december 1562)

Metadata Letter of grace of Jan Hermans (december 1562) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 646, f.324-325v Transcribed by Dirk de Buck Dutch Original transcription Modern transcription 324r-324v 325r-325v [f.324r] Philips etc doen te wetene allen jegenwordighe ende toeco[M]mende dat wy ontfanghen hebben die oitmoedighe suplicatie van jan hermans Joinck ongehouldt man geboeren binnen de prochie van Niepkercke in onsen Lande van vlaenderen inhoudende hoe dat alzoe hy suppl[ian]t den xxen novembris anno xvc lvij hem opgestelt hebbende tot onsen dienste onder tregiment van onsen Lieven ende ghetrouwen Riddere van onsen ordene vanden gulden Vleyse den grave van Egmont ende gelogeert zynde om monstre te passeren[e] ten pachtgoede vande blauwe schuere binnen den dorpe van bierbecke in onsen Landen van brabant metten dienere van Jonckeren Joos wydts edelmaen ond[is] tvoirs. Regiment Al waer onder andere persoonen metten suppl[ian]t was eenen genaempt Martin du moussie die welcke niet en cesseerde van metten sup[plian]t te spotten ende te gecken hem heetende botten vlaeminck ende continuelyck zeggende pouf [f.324v] vlaeminck met meer dyer ghelycke Iniurieuse woerden Ende hy suppl[ian]t sittende tsavons aende taffle om zynen maelteyt te doene heeft de voirs martin gecontinueert in zyn voirs spottinghe[n] ende crytinghe[n] waer deure de suppl[ian]t vergrampt heeft totten zelven geseeght dat hy hem verdragen zoude van zulcx meer te seggen[e] Des niet temyn heeft de voirs. martyn meer als voeren gerepeteert pouf vlaminck ende den suppl[ian]t gequelt ende geirriteert ende dat meer is genomen de kersse vande taeffele ende die geworpen int vuer waerdue[r] den supl[ian]t meer vergrampt worden[van] heeft totten zelven geseegt dat hy hem met vreden Laeten zoude of hy zaude hem In zyn vleesch steken Ende alzoe de voirs martyn daermede niet en was cesserende maer meer ende enen Instantelyck den voirs supl[ian]t bespotten[van] ende irriteren[van] seggen[van] dat hy nyet derren en zoude ende meer de sup[lian]t was quellen[van] De zelve supl[ian]t egeen verdrach cu[n]nen gecreygen ende van patientie verwonnen zynde ende tzelve nyet langere connen[van] verdraegen heeft met zynen messe daermede hy over taeffle was etende vuyt haestiger beruerte naeden voirs. Martyn gesteken ende den zelven geraeckt In synder slincke borste waer van hy deser werelt Is overleden Tot groot ende zeer bitter leetwesen van hem suppl[ian]t die daeraff geerne zoude hebben gesoent met partyer gheinteresseerde maer en heeft gheen vrienden connen vinden die hem des hebben willen aendraegen hoewel hy Daertoe zyn vuyterste debvoir heeft ghedaen om de selve te vinden[e] ende alzoe oyck nyemant is gecom[M]en die daerop vervolgh oft clachte zoude hebben gedaen daer doere de voirs. suppl[ian]t zedert oyck in onsen dienste zoe in garnisoen als anderssins is geweest ende gebleven zonder daer buyten den tyt van vyff Jaeren lanck dat tzelve is gebeurt binnen onsen landen te hebben mogen off derren vrylyck converseeren ghelyck hy oyck alnoch nyet en zoude mogen off derren doen ten waere tvoirs feyt by ons waere vergeven Midts den welcken ende bezundere geconsidereert den continuelen dienste des supl[ian]ts der lanckheyt van teyden ende oyck dat hy suppl[ian]t totten voirs ongevalle is gecommen byde voirs. provocatie zynde onder de Ruyteren ende knechten bezundere opde monstere onverdraechelyck ende dat egeen[in] partye Interesseerde en wordt bevonden noch vervolcht en is doen Soe heeft de voirs. suppl[ian]t ons zeer oitmoedelycken gebeden dat ons gelieven wille hem tvoirs ongeval te remitteren[e] ende vergeven[e] ende hem daeraff te willen verleen[in] onse openen brieven van Remissie in zulcker zaken dienen[van] Waerom zoe eest dat wy desen aengesien Regard nemende opde lanckheyt vande tyde dat tvoirs. feyt gheschiet is ende die dienste des voirs. supl[ian]ts geneycht wesende tzynder beden ende willende hem in dit stuck preserveren gratie ende misericordie vuer stranheyt ende Rigeur van Rechte hebbe[n] den zelven supl[ian]t inden gevalle als boven quytgheschonden ende vergeven schelden quyte ende vergeven vuyt zunderlinger gr[zuur]en by desen onsen brieve [f.325r] tfeyt ende ongeval boven geruert midtsgaeders alle offitie ende bruecke corporelle ende criminelle daerinne hy ter causen voirs. midts dat daer aen cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben Ende hebben hem dien aengaen[van] wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende Restitueren tot zynen goeden naem[in] fame ende geruchte In onsen voirs. Lande van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden Ende tot zynen onverbeurden goeden indien hy enige onder ons heeft gelyck ende inder manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte Imponerende hierop een eewich geswych onsen procureur general in brabant onsen Meyer van Loeven[in] ende alle anderen onsen justicieren ende officieren wy zy zyn Satisfactie ende beternisse ierst ende voeral gedaen der partye geintereseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende ennighe daertoe staet civilyck alleenlyck Behoudelyck dat de voirs. suppl[ian]t gehauden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck maer gelegentheyt vander zaken ende faculteyt van zyn[in] goeden Met oick te betaelen de Riddelycke costen van justicien hieromme alreede gedaen ende te doen[van] Allet ter taxatien ende moderatien van onse Lieve ende getrouwe de Cancell[d.w.z]r ende lude[n] van onsen Raede in brabant die wy daertoe gecommitte[is]t hebben ende committeren by desen Ontbieden daeromme ende bevelen den zelven onsen Cancell[d.w.z]r ende Raidsluden dat voor hem geroepen degene die daerom behoeren geroepen te zyn Zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie ende interinem[ent] van dese[n] ende totter taxatien ende moderatien vanden voirs amenden ende costen van justicien alzoe zy sullen bevinden behoirene Welck interinem[ent] de voirs. suppl[ian]t gehouden zal zyn te versuecken ende hem in persoone te pre[met]nteren in onsen voirs. Rade binnen sesse maenden naestcommende opte *pene van te verbeuren deffect vanden zelven Ende dat gedaen ende de zelve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde inden handen vanden genen die dat behoiren zal zy onse voirs. procu[reu]r general in brabant onsen voirs. Meyer van Loeven[in] ende alle andere onse Rechteren Justicieren en[van] officieren ende ondersaten Jege[n]woirdi ge ende toecommende dien dat aengaen zal mogen heuren stedehouderen ende een[in] iegelyck van hem bezundere soe hem toebehoiren zal doen laten ende gedooghen den voors. sup[plian]t van deser onsen jegenwoirdiger gr[wij hadden]en…. ende Remissien ende van allen dinhouden van

Herman van Leeuwe (juni 1557)

Metadata Letter of grace of Herman van Leeuwe (juni 1557) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 645, f.53v-55 Transcribed by Nicolas Denutte Dutch Original transcription Modern transcription 53v 54r-54v 55r [f.53v] Ph[ilips] enz. doen te weten[e] allen tegenwoordighen ende toecome[nde] dat wy ontfaen hebben die oitmoedighe supplicatie van Ioores de corthe geboren van namen arm schamel oudt $$$ belast met een oude herman van leeuwe oudt wesende omtr[ent] een[in]twyntich jaeren dyamantslyper van zijn[in] ambachte inhoudende hoe dat hy altyt zonder jactan[cie] te sprek[ene] is geweest van goeder name ende fame ende oyck aengaende zyn geloove altyt hem heeft gedragen ende gereguleert navolgende den gebeden vander heyliger kercke behalfven dat omtr[ent]een jaer geleden de voirs. suppl[ian]t is gecomen int geselschap ende conversatie van sommige persoonen besmet zynde met heresie oft quaden geloove die den voirs. suppli[an]t zoo verre met schoonen wordden ende valsche leeringen hebben gepersuadeert gehadt als dat hy in sommige articulen vanden goede[n] geloove heeft gedoolt gehadt geerrert ende hem verabuseert Soedat hy mits ende om deselve zyne dolinge ende erreur by onsen officier van antwerpen is genomen ende in hechte zynde zoe is gebeurt dat by den voirs. suppl[ian]t zyn gecom[M]en up ten steen mr. Adriaen lyod$ prochiaen vander borchtkercke ende broeder balten dresseleers religieux (*) vander orden[e] vanden predicheeren binnen ons[in] stede van van antwerpen voors. die de voirs. suppl[ian]t sulcx hebben geadmon$$ ende onderwesen aengaende de quade ende valssche leeringe die hy aengenomen hadde als dat hy zyn erreur ende dwaling bekennende dess[elv]e gerenunchieert heeft ende voirts expressel[yck] vercleert dat hy van nu voirtaen des[selv]e zyne quade leeringe (voer zoe veele als deselve Enichss[in]s soude mogen wesen contrarie der geboden vander heyliger kercken ) verlaten ende voirtaen (**) willen leven ende doen gel[yck] een goet kristen mensche volgende den geboden vande heyliger kercken nae zyn vuyterste beste is schuldich te doene alsoe vande selve renunciatie revocatie ende beteringe claerl[yck] is blyckende byden attestatie vanden voirs. twee geestelycke persoonen daeraff zynde Ende hoewel dese renunciatie ende revocatie inden manieren als boven is geschiet Soe en (*) wesende (**) $$ [f.54r] can de voirs. suppl[ian]t nochtans dye nyet tegenstaende uuyter gevanckenisse in respecte vanden officier nyet ontslagen wesen ten waere dat ons believen wilde hem suppl[ian]t hieraff te verleenen onse oepen[in] brieven van abolitie ende pardoene zoe hy seeght ons oitmoedel[ick] biddende om deselve. Waeromme wy de saken voerscre[ven] overgemerckt bezunde[met betrekking tot] de jonckheyt vanden suppl[ian]t ende hierup gehadt tadvis eerst van onsen margrave van antwerpen ende naderhant vanden inquisiteuren van onsen christen geloove den voirs. herman van leeuwe suppl[ian]t genegen wesende zynder oitmoediger bede ende willende hem gr[wij hadden]e ende genade present[er]n voer rigeur van justitie sunderlinge by deliberatie van onsen lieven ende getrouwen neve ridder van onser oerdene gouverneur ende stadthouder g[ener]ael van desen ons[in] nederlanden de hertoch van Savoye Prince van pietmont etc. hebben inden gevalle als boven vergheven quytgeschollen ende geremitteert vergeven schelden quyte ende remitte[met betrekking tot]n uuyt onse zunderlinge gr[wij hadden]e mits desen de transgressie by hem gecom[M]itteert van onsen placcate ende edicte boven verclaert mitgaders alle tgene dat hy t[is] causen van dyen tegens ons ende justitie mesdaen ende mesbruyckt mach hebben Ende hebben hem als daeraff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynder goeder fame name ende geruchte in onsen lande ende hertochdomme van brabant ende allen ander[in] onser landen ende heerlicheden ende oyck tot zyne onverbuerde goeden indyen hy enige heeft gel[eden] ende in alder manieren als hy was voer die toecompste vanden feyte voerscr[even] imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silentie onsen procur[EUR] G[e]n[is]ael van brabant ende allen anderen onsen rechte[met betrekking tot]n justicie[met betrekking tot]n ende officie[met betrekking tot]n wye zy zyn satisfactie ende beteringe eest ende al voren gedaen der geinteresseerde p[ar]tye indyen die noch nyet gedaen en is ende enige daertoestaet civil[yck] alleen-l[yck] behoudel[yck] dat die voirs. suppl[ian]t gehouden wert hem te houden bynnen onser stede van brugge ( alwaer zyn[in] ouders woenachtich zyn ) den tyt van twee jaeren eenpaerl[yck] eerstcom[M]ende beginnende [f.54r] van stonden aen nae dinterinement van desen om aldaer te volcomen ende volbringen alsulcke penitentie als hem innegestel[t] ende belast zal werden by den voirs. inquisiteuren soe verre nochtans des voirs. suppl[ian]ts ouders ende vrienden vande selve penitentie by hem te volbringen hun willen verbinden en[van] d[aer]voe[met betrekking tot] innestaen ende verantwoirden Ende voorts dat hy suppl[ian]t gehouden wert tvoirs. fait ende mesuz[e] tegens ons te beteren civil[yck] (***) naede gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van van zyne goeden mitsgaders oyck te refonde[met betrekking tot]n de wettel[ycke] costen van justitie ter causen voers. gedaen ende te doene allet ter taxatie ende arbiterschepe van onsen lieven ende getrouwen cancellie]r ende luyden van onsen Raide in brabant die wy daer toe com[M]itteren Ende den welcken wy bevelen dat voer hun geroepen die gene dyer over geroepen behoiren te zyne zy procederen wel ende duchdel[yck]t[is] verifficatie ende interinement van desen onsen brieve ende oyck t[is] taxatie vanden civile boete ende costen van justitien voerscr[even], welck interinement de voirs. suppl[ian]t sal gehouden syn behorel[yck] te versoecken ende hem in persoone te p[res]nte[met betrekking tot]n voer den $$$ van onsen raide in brabant bynnen zesse maenden eerstcom[M]ende up peyne van te verliesen ende gepriveert te wesen vanden gr[wij hadden]e en[van] effecte van desen Ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van justitie getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden genen dyen dat behoiren sal zy onse voirs. p[r]ocur[EUR] G[e]n[is]ael marcgrave van antwerpen ende alle ande[met betrekking tot] onse ende onser vassallen off der smaelre heer[in] rechte[ren] justicie[met betrekking tot]n officie[met betrekking tot]n ende ondersaten tegewoordighe ende toecomende wyen dit aengaen off roe[met betrekking tot]n sal mogen huere stedehoude[met betrekking tot]n ende een yegel[ick] van hun besundere soe hen toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppl[ian]t van deser onser tegenwoirdiger gr[wij hadden]e remissie ende quytschuldinge ende van allen den inhouden van desen inder (***) ende hieraf verantwoirt byden ontfanger [f.55r] vuegen ende manieren voren verhaelt ruste[lick] ende vrede[lick] ende vulcomel[ick] genyeten ende gebruycken sonder hem te doen oft laten geschien nu noch in toecommen[van] tyden Enich hinder letsel oft moyenisse $$$ t[is] ca[on]trarien aen lyffve noch aen goede in Eniger manie[met betrekking tot]n Ende zyn[e] persoon tegewoirdel[ick] gevangen zynde mitsgaders zyne

Simon de Witte (januari 1552)

Metadata Genadebrief van Simon de Witte (januari 1552) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamer van Brabant, 644, f.101-103 Transcribed by Libert Loosen Dutch Original transcription Modern transcription 101r-101v 102r-102v 103r [f.101r] Kaerle etc. doen te weten[e ] allen iegenwoirdich en[van] toeco[M]mende dat wy ontfaen hebben de oitmoedige supplica[tie] van Symon de witte, arm scamel jonckgeselle scipper knecht dienen[van] den scippers byden reysen om loon poorter onser stadt van bruess[el]e inhouden[van] hoe dat up sinte m[is]tens dach xcv xlix lestleden saten en[van] droncken een gelach biers teppegem aen die brugge in onse lande van brab[mier] ten huyse van jan verbeelen jan ghestels metten sup[p]l[ian]t synen knecht ph[i]l[ip]s de kempenene[is] in[van] wylen jan Remaes aldaer in tgelach de voirs. jan ghestels veylde ph[ilippe]n de kempenene[is] een pleytscip te coope en[van] specificeerde de selve kempenene[is] allet tgene des hy metten s[elv]en scepe begeerde te hebben te weten[e] fock en[van] topseyl daertoe des[elv]e Jan seyde ic salt u alsoe vercoopen en[van] ten eynde dat ghy seeght dat ic u [f.101v]bedriegen wille soe ben ic te vreden dat die gene dien de coop= manscap beront$$ met eenen scell[inc] eens dat int tgelach te geven sal moge[n] ulieden en[van] vanden s[elv]er coopma[n]scap v[is]laten zyn Ende naer dien die voirs. jan gestels den voirs. kempenene[is] op ten voirs. conditien tscip hadde geloeft zyn zy die coopma[n]scap eens geworden Ende gaff die voirs. ph[ilip]s alsoe int gelach een[in] scell[inc] ende begonste de voirs. suppl[ian]t die voerweerde oft c[on]tract vander coopmanscap tot hueren versoucke te scriven[e] Ende die onder handen hebben[van] aenmercken[van] dat des[elv]e jan gestels wilde daer vuyt so[M]mige dingen reserveren meer dan daer ondersproken was ind[in] coop ende hy suppl[ian]t met synen scryven begeerde elcken te voldoen[e] om namaels daer van gheen verwijt te hebben[e] want hij suppl[ian]t des[in] dach den een[in] scipper diende ende des ander[in] daeghs den anderen om gelt murmureerde onder tgeselscap seggen[van] ter goeder meyni[n]ge daer is noch al meer in tscip dan de voirs. ph[i]l[ip]s geheyscht heeft noemen[van] die gereetscap die hij vergeten hadde te heysschen[e] seggen[van] d[aer]om[M]e dat die s[elv]e jan gestels den voirs. ph[i]l[ip]s ongel[ijck] doen wilde dwelck hij ph[i]l[ip]s nyet en conste gelyden dwelck bij den voirs. ph[i]l[ip]s gehoort zijnde seyde wat eyst dan ick ben te vred[in] met dat ick gecocht hebbe wat heeft er yemant mede te doen[e] daerop jan gestels antwoirde al en hebbe ick hem tgene des hij nyet geeyscht of begeert en heeft toegeseyt indyen hijt begeert ic salt hem geven Ende die voirs. jan verbeelen oyck d[aer]inne spreken[van] seyde totten voirs. suppl[ian]t als zij beyde te vred[in] zijn wat hebben wij ons dys te moeyen ick houts mij aend[in] lyffcoop oft ic peyse dat ghy tscip zelve gerne coopen sout d[aer]op hij suppl[ian]t antwoirde ick en hebbe geen goet om ts[elv]e te coopen[e] en ick ben noch veele te jonck en[van] des[elv]e jan verbeelen presenteerde den suppl[ian]t d[aer]toe te leenen een oft twee ponden groo[t] vl[aam]s ende naerdien des[elv]e woerden al[daer] waeren geresen is die voirs. jan gestels achter vuyt gegaen om sijn water te rysen[e] aldaer hij marien vermere de weerdinne vont die tot hem soude geseyt hebben moonkin de witte denoteren[van] den suppl[ian]t seyt soe vele tegens die coopmanscap ick peysse dat hij tscip s[elv]e wilt coopen want hij heeft die voirweerde die hij begonst hadde te scriven int vier geworpen dwelck hij nyet gedaen en soude hebben alsoe mij dunckt indien ghij hem tscip nyet toe geseyt of te coope geveylt en hadt dwelck die voirs. jan gestels hooren[van] in[van] verwermpt van bloede heeft hij van buyten inneco[M]mende den suppl[ian]t gevraecht dese oft gel[ycke] woerden in gra[M]scape ghij plat luysken wat hebt ghij d[aer]mede te doen[e ] wat ick vercoope waerom hebdij die voerweerde int vier geworpe[n] d[aer]op hij suppl[iant] oyck hem stooren[van] seyde ghy moeght u moeder doen ghij sijt een platluys wat heb ick met u te doene ghij doet den man ongel[ijck] in[van] met dyen taste die voirs. jan gestels naer synen opsteke[met betrekking tot] om den suppl[ian]t te grieven soe dat die suppl[iant] sijns lijfs besorgen[van] om hem te defenderen namp een[in] scakelhael vande lighate en[van] de voirs. jan verbeelen ts[elv]e gewaer worden[van] is hij en[van] met hem die huysvr[ouw]e des voirs. gestels met [f.102r] haer kindeken op hae[met betrekking tot]n arm tusschen beyde geloopen om den voirs. gestels te houden[e ] ende de voorgen[oemde] jan verbeelen en[van] jan gestels int houden al worstelen[van] op malcande[ren] gevallen sijn d[aer]over de voirs. Jan Remaes die vuyten gelage gegaen was is in huys geco[M]men meynen[van] oyck tusschen beyden te gane soe heeft de voirs. suppl[ian]t metten voirs. hale over die schoude[met betrekking tot] vander huysvr[ouw]e dess[elf]s Jans gestels gesmeten en[van] metten slage o[n]verhoets onwetens en[van] onwillens ten ongelucke den voirs. Jan Remaes int bescheet gaende op thoeft geraect en[van] gequetst geraken[van] oyck metten s[elve]n slage den s[elve]n Jan gestels op sijn hooft dat den s[elve]n hael ontstucken spranck en[van] den voirs. Jan Remaes duer dens[elv]en slach int vier viel en[van] werde die suppl[ian]t vuyter keukenen gestooten Ende des[elv]e Jan Remaes vuyten vier gehaven zijnde en[van] tot hem selve co[M]mende soude geseyde hebben jae moonken denoteren[van] den supl[ian]t ic gelove u het sal noch gewroken worden van mij oft mijnen kinderen Ende hij supl[ian]t alsoe vuyten huyse gestooten zijnde is int scip vanden voirs. gestels geloopen halende sijn rappiere d[aer]mede weder in huys meynen[van] te co[M]men maer die due[met betrekking tot] werde toe gehoud[in] van welcker quetsueren de voirs. Jan Remaes omtr[ent] drye weken d[aer]naer deser werelt overleden is Ten groo[te]n leetwesen vanden supl[ian]t die welcke doer oitmoedige bede en[van] bij middele van goeden vriend[in] is geco[M]men tot eenen mi[n]nelycken payse vanden vrie[n]den des voirs. Jan Remaes Ende anders noynt bevond[in] en heeft dan des[elv]e supl[ian]t en is van goed[in] naem en[van] fame staen[van] ten goeden geruchte en[van] dat meer is ne[M]mer meer bevond[in] sal wesen dat hij supl[ian]t metten selven wijlen Jan Remaes noynt eenigen questien van gescillen tegens malcanderen gehadt hebben dan altijts goede vriend[in] geweest zijn nochtans vreesen[van] riguer van justicien en soude de voirs. supl[ian]t nyet dorren oft willen hanteren oft frequenteren